Dit geeft de verschillen weer tussen de geselecteerde revisie en de huidige revisie van de pagina.
Beide kanten vorige revisieVorige revisieVolgende revisie | Vorige revisie | ||
verdwijnenonzeinstituties [2012/07/31 13:40] – [3.5. Immuniteitsproblemen] josquak | verdwijnenonzeinstituties [2014/11/28 10:52] (huidige) – josquak | ||
---|---|---|---|
Regel 29: | Regel 29: | ||
Samenvattend: | Samenvattend: | ||
- | {{ soorten_instituties.png? | + | {{ soorten_instituties.png? |
De instituties vormen samen de // | De instituties vormen samen de // | ||
Regel 45: | Regel 45: | ||
- | ====1.3. | + | ====1.3. |
In zijn essay // | In zijn essay // | ||
Regel 53: | Regel 53: | ||
Wat gebeurt hier? De winkelier heeft het stukje papier herkend als een biljet van 10 euro, als geld dus. Omdat het artikel dat je bij hem wilde kopen 7 euro 50 kostte, heeft hij je er muntjes ter waarde van 2 euro 50 bijgegeven. Geld is een institutie die van papier en metalen schijfjes zaken maakt waarmee je iets kunt kopen. Dat is het // | Wat gebeurt hier? De winkelier heeft het stukje papier herkend als een biljet van 10 euro, als geld dus. Omdat het artikel dat je bij hem wilde kopen 7 euro 50 kostte, heeft hij je er muntjes ter waarde van 2 euro 50 bijgegeven. Geld is een institutie die van papier en metalen schijfjes zaken maakt waarmee je iets kunt kopen. Dat is het // | ||
- | Nog een // | + | Nog een // |
- | Een huwelijk is een // | + | Een huwelijk is een // |
Hetzelfde geldt voor alle andere instituties. Al die instituties functioneren zolang wij erin geloven. | Hetzelfde geldt voor alle andere instituties. Al die instituties functioneren zolang wij erin geloven. | ||
Regel 70: | Regel 70: | ||
====2.1. Inleiding==== | ====2.1. Inleiding==== | ||
- | Lang geloofde men dat instituties door [[isgoddood|God]] | + | Lang geloofde men dat instituties door [[isgoddood|God]] |
Tegenwoordig worden de instituties niet meer gezien als Goddelijke instellingen maar als menselijke afspraken. Menselijke afspraken gelden zolang wij mensen ze niet veranderen. En dat doen we nu om de haverklap. | Tegenwoordig worden de instituties niet meer gezien als Goddelijke instellingen maar als menselijke afspraken. Menselijke afspraken gelden zolang wij mensen ze niet veranderen. En dat doen we nu om de haverklap. | ||
Regel 88: | Regel 88: | ||
Omdat de codes niet gebonden zijn aan traditionele waarden zoals in de premoderne tijd, verandert de betekenis ervan voortdurend. Wat vijftig jaar geleden waar was, hoeft nu niet meer waar te zijn, enzovoort. Dat vergt van ons, als deelnemers van de maatschappij, | Omdat de codes niet gebonden zijn aan traditionele waarden zoals in de premoderne tijd, verandert de betekenis ervan voortdurend. Wat vijftig jaar geleden waar was, hoeft nu niet meer waar te zijn, enzovoort. Dat vergt van ons, als deelnemers van de maatschappij, | ||
- | Een andere moeilijkheid is dat wij deel uit maken van verschillende subsystemen. Als onderwijzer heb ik te maken met de code van de kennis. Maar als ik geld uitgeef, is de code van het geld op mij van toepassing. | + | Een andere moeilijkheid is dat wij deel uitmaken |
Omdat de codes sterk van elkaar verschillen, | Omdat de codes sterk van elkaar verschillen, | ||
Regel 114: | Regel 114: | ||
Eén van de grote spelers in die praktijken was de Amerikaanse investeringsbank [[http:// | Eén van de grote spelers in die praktijken was de Amerikaanse investeringsbank [[http:// | ||
- | {{ http:// | + | {{ http:// |
Volgens de econoom Louis Baeck is geld in de laatste decennia een doel op zichzelf geworden. De beurs speelt daar een belangrijke rol in. Banken, bedrijven, gemeentebesturen, | Volgens de econoom Louis Baeck is geld in de laatste decennia een doel op zichzelf geworden. De beurs speelt daar een belangrijke rol in. Banken, bedrijven, gemeentebesturen, | ||
Regel 137: | Regel 137: | ||
Die // | Die // | ||
- | Aan de waarden van onze // | + | Aan de waarden van onze // |
- | Sommigen | + | Niet weinigen |
Volgens Habermas zijn de politiek en de economie losgeraakt van onze // | Volgens Habermas zijn de politiek en de economie losgeraakt van onze // | ||
Regel 161: | Regel 161: | ||
De foetus is dus geen zelfstandig wezen dat een betrekking heeft met een ander zelfstandig wezen. Het is geen besloten ikje, maar een // | De foetus is dus geen zelfstandig wezen dat een betrekking heeft met een ander zelfstandig wezen. Het is geen besloten ikje, maar een // | ||
- | {{ http:// | + | {{ http:// |
Na je geboorte nam je moeder de rol van de placenta over en je wiegje de rol van de baarmoeder. | Na je geboorte nam je moeder de rol van de placenta over en je wiegje de rol van de baarmoeder. | ||
Regel 173: | Regel 173: | ||
- | ====3.3. | + | ====3.3. |
Als wij mensen opgroeien, verhuizen we volgens Sloterdijk naar steeds ruimere sferen. Van de moeder en het wiegje, naar het gezinsleven en het ouderlijk huis, naar de vriendjes en de buurt en naar de collega’s en de wijde wereld. We openen ons voor steeds meer vreemde invloeden, maar we blijven samen met anderen in een //sfeer// wonen, al is die er maar in ons hoofd. | Als wij mensen opgroeien, verhuizen we volgens Sloterdijk naar steeds ruimere sferen. Van de moeder en het wiegje, naar het gezinsleven en het ouderlijk huis, naar de vriendjes en de buurt en naar de collega’s en de wijde wereld. We openen ons voor steeds meer vreemde invloeden, maar we blijven samen met anderen in een //sfeer// wonen, al is die er maar in ons hoofd. | ||
- | Ook de geschiedenis van de mensheid in het algemeen ziet Sloterdijk als een verruiming van //sferen//. Lang leefden wij mensen in kleine groepen, bijeengehouden door bloedbanden en gemeenschappelijke talen en waarden. Een paar duizend jaar geleden ontstond dat wat wij tegenwoordig de “beschaving” noemen. We verruilden onze dorpjes voor grote wereldrijken en onze clanhoofden voor keizers. Zelfs God ontwikkelde | + | Ook de geschiedenis van de mensheid in het algemeen ziet Sloterdijk als een verruiming van //sferen//. Lang leefden wij mensen in kleine groepen, bijeengehouden door bloedbanden en gemeenschappelijke talen en waarden. Een paar duizend jaar geleden ontstond dat wat wij tegenwoordig de “beschaving” noemen. We verruilden onze dorpjes voor grote wereldrijken en onze clanhoofden voor keizers. Zelfs God ontwikkelde |
Tot het begin van de moderne tijd bleef alles besloten in een //sfeer//. Zelfs het kwaad. Daardoor had alles zin. God Zelf overkoepelde alles wat er bestond en waakte over Zijn huisgezin, de christenheid. | Tot het begin van de moderne tijd bleef alles besloten in een //sfeer//. Zelfs het kwaad. Daardoor had alles zin. God Zelf overkoepelde alles wat er bestond en waakte over Zijn huisgezin, de christenheid. | ||
Regel 183: | Regel 183: | ||
Ook de kosmos werd afgebeeld als een grote //sfeer//. In de volgende oude afbeelding wordt de aarde omringd door ringen met hemellichamen die op hun beurt omringd worden door de woonplaats van God: | Ook de kosmos werd afgebeeld als een grote //sfeer//. In de volgende oude afbeelding wordt de aarde omringd door ringen met hemellichamen die op hun beurt omringd worden door de woonplaats van God: | ||
- | {{ http:// | + | {{ http:// |
Regel 193: | Regel 193: | ||
Voor ons, mensen van nu, blijft het overgrote deel van wat we ervaren “buitenwereld”. We leven niet meer in een gezamenlijke //sfeer//, maar in iets wat Sloterdijk //schuim// noemt. | Voor ons, mensen van nu, blijft het overgrote deel van wat we ervaren “buitenwereld”. We leven niet meer in een gezamenlijke //sfeer//, maar in iets wat Sloterdijk //schuim// noemt. | ||
- | Schuim is een ongeordende massa bellen waarvan er regelmatig | + | Schuim is een ongeordende massa bellen waarvan er regelmatig |
Ieder van ons leeft in zo’n “bel”, zo’n klein sfeertje. Niemand kan en wil nog het geheel zijn. Iedereen is “zichzelf” en dus niet zoals de “ander”. En tegelijk bootsen wij “anderen” na om richting te geven aan onze levens. In dat spanningsveld leven wij. | Ieder van ons leeft in zo’n “bel”, zo’n klein sfeertje. Niemand kan en wil nog het geheel zijn. Iedereen is “zichzelf” en dus niet zoals de “ander”. En tegelijk bootsen wij “anderen” na om richting te geven aan onze levens. In dat spanningsveld leven wij. | ||
Regel 205: | Regel 205: | ||
Dat wat wij “individualisme” noemen, is volgens Sloterdijk mogelijk gemaakt door de spiegel en door de massamedia.((Sloterdijk, | Dat wat wij “individualisme” noemen, is volgens Sloterdijk mogelijk gemaakt door de spiegel en door de massamedia.((Sloterdijk, | ||
- | {{ http:// | + | {{ escher_hand_met_spiegelende_bol.jpg? |
Al dat individualisme brengt heel wat eenzaamheid met zich mee. Die eenzaamheid voedt weer onze drang om over onszelf na te denken. Meestal valt wat wij ontdekken vies tegen, maar dan hebben we altijd nog de levens van [[http:// | Al dat individualisme brengt heel wat eenzaamheid met zich mee. Die eenzaamheid voedt weer onze drang om over onszelf na te denken. Meestal valt wat wij ontdekken vies tegen, maar dan hebben we altijd nog de levens van [[http:// | ||
Regel 238: | Regel 238: | ||
De [[dehebreeuwsebijbel|Hebreeuwse Bijbel]] spreekt ook over omhullingen. | De [[dehebreeuwsebijbel|Hebreeuwse Bijbel]] spreekt ook over omhullingen. | ||
- | Als onze Bijbelse voorouders, Adam en Eva, tegen Gods wil van de boom van de kennis van goed en kwaad eten,((Zie [[http:// | + | Als onze Bijbelse voorouders, Adam en Eva, tegen Gods wil van de boom van de kennis van goed en kwaad eten,((Zie [[http:// |
- | Het [[hethebreeuws|Hebreeuwse]] woord voor oog is //ajin//. De [[70_ajin|ajin]] is in die taal niet alleen een woord maar ook de naam van een letter. De getalswaarde van die letter is “zeventig” en dat staat weer voor de veelheid. De letter [[70_ajin|ajin]] staat tegenover de letter [[1_alef|alef]]. De getalswaarde van de [[1_alef|alef]] is “één”. Die letter staat dus voor de éénheid. | + | Het [[hethebreeuws|Hebreeuwse]] woord voor oog is //’àjin//. De [[70_ajin|’àjin]] is in die taal niet alleen een woord maar ook de naam van een letter. De getalswaarde van die letter is “zeventig” en dat staat weer voor de veelheid. De letter [[70_ajin|’àjin]] staat tegenover de letter [[1_alef|alèf]]. De getalswaarde van de [[1_alef|alèf]] is “één”. Die letter staat dus voor de éénheid. |
- | Als de ogen van de eerste mensen opengaan, sluit zich volgens de Joodse | + | Als de ogen van de eerste mensen opengaan, sluit zich volgens de Joodse |
- | Dan overvalt hen een gevoel van schaamte. Ze merken dat ze niet in staat zijn om uit te drukken wat ze echt zijn. Ze kijken naar zichzelf, zien iemand die naakt is en gaan zich verstoppen.((Genesis 3:8, 10.)) Het Hebreeuwse woord voor naakt is //aroem//. Ook dit woord begint weer met een [[70_ajin|ajin]]. | + | Dan overvalt hen een gevoel van schaamte. Ze merken dat ze niet in staat zijn om uit te drukken wat ze echt zijn. Ze kijken naar zichzelf, zien iemand die naakt is en gaan zich verstoppen.(([[http:// |
- | God geeft hen “kleren” van ‘vel’, van ‘huid’, om zich te bedekken.((Genesis 3:21.)) Het Hebreeuwse | + | God geeft hen “kleren” van ‘vel’, van ‘huid’, om zich te bedekken.(([[http:// |
- | Volgens de Joodse overlevering hadden Adam en Eva eerst “kleren” van ‘licht’. Het Hebreeuwse | + | Volgens de Joodse overlevering hadden Adam en Eva eerst “kleren” van ‘licht’. Het Hebreeuwse |
Voordat onze Bijbelse voorouders van de boom van de kennis aten, straalden ze Gods licht uit. Licht dat hen beschermde tegen de buitenwereld. Wanneer dat licht uitdooft, voelen ze zich naakt en kwetsbaar. | Voordat onze Bijbelse voorouders van de boom van de kennis aten, straalden ze Gods licht uit. Licht dat hen beschermde tegen de buitenwereld. Wanneer dat licht uitdooft, voelen ze zich naakt en kwetsbaar. | ||
- | Sommige personen uit de Bijbel, personen die dicht bij God leven, krijgen op bepaalde momenten dat licht weer terug. Mozes bijvoorbeeld.((Exodus 34: 29, 30.)) En ook [[wieisjezus|Jezus]].((Markus 9:3; Mattheüs 17:2; Lukas 9:29.)) | + | Sommige personen uit de Bijbel, personen die dicht bij God leven, krijgen op bepaalde momenten dat licht weer terug. Mozes bijvoorbeeld.(([[http:// |
Normaal gesproken hebben mensen de “kleren” van ‘huid’ die God hen geeft echter hard nodig om te kunnen overleven. | Normaal gesproken hebben mensen de “kleren” van ‘huid’ die God hen geeft echter hard nodig om te kunnen overleven. | ||
- | Na dat drama krijgen Adam en Eva twee zonen. Kaïn en Abel. Kaïn is jaloers op Abel omdat Abel dichter bij God kan komen dan hijzelf. Kaïn vermoordt zijn broer en wordt direct daarop bang voor zijn eigen hachje.((Zie [[http:// | + | Na dat drama krijgen Adam en Eva twee zonen. Kaïn en Abel. Kaïn is jaloers op Abel omdat Abel dichter bij God kan komen dan hijzelf. Kaïn vermoordt zijn broer en wordt direct daarop bang voor zijn eigen hachje.((Zie [[http:// |
- | Kaïn bouwt dan een stad.((Exodus | + | Kaïn bouwt dan een stad.(([[http:// |
- | In de volgende afbeelding zet ik de vier Hebreeuwse woorden nog even op een rij. Eén van hen heeft als [[detweeletterigehebreeuwsestam|tweeletterige stam]] de letters [[1_alef|alef]] en [[200_resj|rēsj]] en de andere drie de letters [[70_ajin|ajin]] en [[200_resj|rēsj]]. Voor de duidelijkheid heb ik deze stamletters bruin gemaakt. De andere letters zijn blauw: | + | In de volgende afbeelding zet ik de vier Hebreeuwse woorden nog even op een rij. Eén van hen heeft als [[231_poorten|tweeletterige stam]] de letters [[1_alef|alèf]] en [[200_resj|rēsj]] en de andere drie de letters [[70_ajin|’àjin]] en [[200_resj|rēsj]]. Voor de duidelijkheid heb ik deze stamletters bruin gemaakt. De andere letters zijn blauw: |
{{ alef_of_ajin.png? | {{ alef_of_ajin.png? | ||
- | Eén van de nakomelingen van Kaïn, Lamech, is een agressieve man. Zijn zonen zijn de Bijbelse grondleggers van de cultuur. Zijn eerste zoon is de vader van hen die tenten | + | Eén van de nakomelingen van Kaïn, Lamech, is een agressieve man. Zijn zonen zijn de Bijbelse grondleggers van de cultuur. Zijn eerste zoon is de vader van hen die in tenten |
Volgens de Bijbel hebben wij onze cultuur, onze steden en zelfs onze kleren en huiden dus om het Goddelijke licht, het licht van de éénheid, dat we kwijt zijn, te vervangen. | Volgens de Bijbel hebben wij onze cultuur, onze steden en zelfs onze kleren en huiden dus om het Goddelijke licht, het licht van de éénheid, dat we kwijt zijn, te vervangen. | ||
Regel 270: | Regel 270: | ||
Het blijven echter lapmiddelen, | Het blijven echter lapmiddelen, | ||
- | Ook Abraham woont in tenten.((Genesis 20:1.)) In die zin is hij een echte zoon van de eerste cultuurbrenger. Toch gedraagt hij zich anders. Ten eerste wordt hij een //vreemdeling// genoemd. Hij weet dat zijn tent hier maar tijdelijk staat. Ten tweede is hij // | + | Ook Abraham woont in tenten.(([[http:// |
- | Volgens [[http:// | + | Volgens [[weinrebenwaarheid|Friedrich Weinreb]] mag het bij onze instituties niet enkel om overleven gaan. Instituties moeten in verbinding blijven met de “andere wereld”, de wereld van God.((Weinreb, |
Regel 280: | Regel 280: | ||
In 1862 bezocht de Russische schrijver [[http:// | In 1862 bezocht de Russische schrijver [[http:// | ||
- | {{ http:// | + | {{ http:// |
In dit “kristallen paleis” werd de triomf van de moderne beschaving gevierd. In zijn boek //Winterse opmerkingen over zomerse indrukken// schreef Dostojevski daarover: | In dit “kristallen paleis” werd de triomf van de moderne beschaving gevierd. In zijn boek //Winterse opmerkingen over zomerse indrukken// schreef Dostojevski daarover: | ||
Regel 306: | Regel 306: | ||
Dostojevski’s boek // | Dostojevski’s boek // | ||
- | De woordvoerder is een romanticus((De 19e eeuwse [[watispremodern_modern_postmodern# | + | De woordvoerder is een romanticus((De 19e eeuwse [[watispremodern_modern_postmodern# |
Hij typeert zichzelf als een product van die beschaving, als iemand die ‘//niet is voortgekomen uit de schoot der natuur, maar uit een glazen kolf// | Hij typeert zichzelf als een product van die beschaving, als iemand die ‘//niet is voortgekomen uit de schoot der natuur, maar uit een glazen kolf// | ||
Regel 322: | Regel 322: | ||
‘//Laat ons alleen, zonder boekjes// | ‘//Laat ons alleen, zonder boekjes// | ||
- | Onze romanticus erkent hier dus dat hij precies lijkt op dat wat hij het meeste haat. Een kristalpaleisrobot. | + | Onze romanticus erkent hier dus dat hij precies lijkt op dat wat hij het meeste haat: een kristalpaleisrobot. |
Regel 355: | Regel 355: | ||
Het grote plein in het midden van zijn bouwsel is zijn andere probleem. Moet hij al zijn voorraden daar ophopen om alles goed in de gaten te kunnen houden of moet hij ze verdelen over vele kleinere pleintjes? | Het grote plein in het midden van zijn bouwsel is zijn andere probleem. Moet hij al zijn voorraden daar ophopen om alles goed in de gaten te kunnen houden of moet hij ze verdelen over vele kleinere pleintjes? | ||
- | Soms, als hij al zijn voedsel op het grote plein gebracht heeft, stort hij zich er bedwelmt | + | Soms, als hij al zijn voedsel op het grote plein gebracht heeft, stort hij zich er bedwelmd |
Het liefst zou hij tegelijkertijd diep willen slapen en zichzelf nauwkeurig willen bewaken.((Idem, | Het liefst zou hij tegelijkertijd diep willen slapen en zichzelf nauwkeurig willen bewaken.((Idem, | ||
- | Altijd denkt hij na over zijn vijanden. Die zijn talloos, denkt hij. En er zijn er heel wat sterker dan hij. Gevaarlijk zijn vijanden die zó reusachtig zijn dat “zijn huis zich in het hunne bevindt”. Tegen hen kan zijn uitweg zich al helemaal niet redden. Het allerergst vindt hij vijanden die redeneren zoals hijzelf doet, die ergens willen ‘//wonen zonder te bouwen// | + | Altijd denkt hij na over zijn vijanden. Die zijn talloos, denkt hij. En er zijn er heel wat sterker dan hij. Gevaarlijk zijn vijanden die zó reusachtig zijn dat “zijn huis zich in het hunne bevindt”, wat elke ontsnappingspoging zinloos maakt. Het allerergst vindt hij vijanden die redeneren zoals hijzelf doet, die ergens willen ‘//wonen zonder te bouwen// |
Opeens realiseert hij zich dat er iets ‘//bijna onhoorbaar// | Opeens realiseert hij zich dat er iets ‘//bijna onhoorbaar// | ||
- | Als hij zich realiseert dat het geluid op iedere plek even hard klinkt, wordt hij bang. Boort er zich iets door zijn gangen? Het lijkt er op dat het geluid sterker wordt. Wat komt daar dichterbij? Een dier dat zo gevaarlijk is dat het je begrip te boven gaat? Dat hem insluit? | + | Als hij zich realiseert dat het geluid op iedere plek even hard klinkt, wordt hij bang. Boort er zich iets door zijn gangen? Het lijkt erop dat het geluid sterker wordt. Wat komt daar dichterbij? Een vijand die zo gevaarlijk is dat het je begrip te boven gaat? Die hem insluit? |
De ‘// | De ‘// | ||
Regel 377: | Regel 377: | ||
Als het geluid wegsterft en hij zeker weet dat zijn vijand hem niet gehoord heeft, zou hij er geruster op moeten worden. Toch - eindigt Kafka zijn verhaal - bleef alles zoals het was. | Als het geluid wegsterft en hij zeker weet dat zijn vijand hem niet gehoord heeft, zou hij er geruster op moeten worden. Toch - eindigt Kafka zijn verhaal - bleef alles zoals het was. | ||
+ | |||
+ | |||
+ | =====6. Verwante documenten===== | ||
+ | |||
+ | * [[isgoddood|Is God dood?]] | ||
+ | * [[premodern_modern_postmodern|Premodern, | ||
+ | * [[watispremodern_modern_postmodern|Wat is premodern, wat is modern, wat is postmodern? | ||