Verschillen

Dit geeft de verschillen weer tussen de geselecteerde revisie en de huidige revisie van de pagina.

--- premodern_modern_postmodern [2012/05/26 14:49] – josquak
+++ premodern_modern_postmodern [2015/11/24 08:53] (huidige) – josquak
@@ Regel 7: / Regel 7: @@
 In [[watispremodern_modern_postmodern|Wat is premodern, wat is modern, wat is postmodern?]] heb ik uitgelegd wat de termen //premodern//, //modern// en //postmodern// volgens het woordenboek betekenen.
-Ook heb ik daar uitgelegd wat die termen voor historici betekenen. Voor hen zijn het //premoderne//, het //moderne// en het //postmoderne// perioden in de geschiedenis van de westerse cultuur. Perioden die elkaar opvolgen. Wanneer en waar dat gebeurt, bleek een ingewikkelde zaak te zijn.
+Ook heb ik daar uitgelegd hoe historici deze termen gebruiken. Voor hen zijn het //premoderne//, het //moderne// en het //postmoderne// perioden in de geschiedenis van de westerse cultuur. Perioden die elkaar opvolgen.
-De overgang vindt niet overal tegelijk plaats. Ook is ze zelden volledig. Zelfs in de huidige tijd kunnen het //premoderne//, het //moderne// en het //postmoderne// alle drie op dezelfde plaats aanwezig zijn. Dat maakt het best moeilijk om dit //premoderne//, //moderne// en //postmoderne// te definiëren.
+Wanneer en waar dat gebeurt, bleek een ingewikkelde zaak te zijn. De overgang vindt niet overal tegelijk plaats. Ook is ze zelden volledig. Zelfs in de huidige tijd kunnen het //premoderne//, het //moderne// en het //postmoderne// alle drie op dezelfde plaats aanwezig zijn.
+Zelfs personen kunnen nog mengsels zijn van het //premoderne//, het //moderne// en het //postmoderne//.
+Je kunt ze dus niet zo gemakkelijk associëren met verschillende tijden en plaatsen.
 John Butt kiest daarom een andere weg. In zijn boek //Bach’s Dialogue with Modernity// oppert hij dat ‘//Moderniteit misschien beter gedefinieerd kan worden als een verzameling opvattingen en denkwijzen die pas in de tweede plaats geassocieerd worden met verschillende tijden en plaatsen.//’
@@ Regel 15: / Regel 19: @@
 Het //premoderne// wordt //modern// als mensen anders gaan denken. En om dezelfde reden wordt het //moderne// //postmodern//.
-Over welk denken gaat het dan? Butt heeft het over een ‘//verzameling opvattingen en denkwijzen//’. Zelf ben ik benieuwd naar de zienswijze áchter die opvattingen en denkwijzen, naar de FUNDAMENTELE ZIENSWIJZE.
+In [[watispremodern_modern_postmodern|Wat is premodern, wat is modern, wat is postmodern?]] heb ik voor elk van de drie al heel wat opvattingen en denkwijzen genoemd.
+In dit document wil ik echter nog een stap verder gaan. In dit document vraag ik me af wat er áchter al die opvattingen en denkwijzen zit, wat de FUNDAMENTELE ZIENSWIJZE is.
@@ Regel 24: / Regel 30: @@
 ====2.1. Schrijver, tekst en lezer(s)====
-Hoe vind ik de FUNDAMENTELE ZIENSWIJZEN van onze westerse cultuur? Daarvoor ga ik in de leer bij letterkundigen. Letterkundigen bestuderen //teksten//. //Teksten// zijn verzamelingen van tekens met behulp waarvan //schrijvers// communiceren met //lezers//.
+De vraag is dus wat het uitgangspunt, het FUNDAMENT is van al die //premoderne//, //moderne// en //postmoderne// opvattingen en denkwijzen in onze [[http://nl.wikipedia.org/wiki/Westerse_cultuur|westerse cultuur]].
+Om die vraag te beantwoorden ga ik in de leer bij letterkundigen.
-Die tekens maken deel uit van een taal. Volgens de [[http://nl.wikipedia.org/wiki/Taal|Wikipedia encyclopedie]] is taal ‘//een typisch menselijk communicatiesysteem dat betekenis weergeeft en doorgeeft//’.
+Letterkundigen bestuderen //teksten//. //Teksten// zijn verzamelingen van tekens, die deel uit maken van een taal. Taal is het menselijke middel bij uitstek om onderling te communiceren. Taal is een tekensysteem. Met behulp van die tekens kunnen we weergeven wat voor betekenis we iets geven.
-Een //schrijver// probeert dus met behulp van zijn //tekst// een ZIENSWIJZE over te dragen aan zijn //lezers//. Voor deze overdracht zijn dus drie zaken nodig:
+Met behulp van een //tekst// probeert een //schrijver// zijn // lezer(s)// dus te vertellen wat iets voor hem betekent, wat zijn gedachten over iets zijn of wat zijn gevoel bij iets is. Met behulp van een //tekst// probeert een //schrijver// zijn gedachten of gevoelens over te dragen aan zijn //lezer(s)//. Bij deze overdracht spelen drie elementen een rol:
   - De //schrijver//.
@@ Regel 34: / Regel 42: @@
   - Zijn //lezer(s)//.
-Lukt het de //schrijver// om met zijn //tekst// zijn ZIENSWIJZE over te dragen aan zijn //lezer(s)//? Daarover zijn drie opvattingen:
+De vraag is nu of het de //schrijver// lukt met zijn //tekst// zijn gedachten of gevoelens over te dragen aan zijn //lezer(s)//. Hier zijn drie opvattingen over:
   - Een //traditionele// opvatting.
@@ Regel 44: / Regel 52: @@
 ====2.2. Een traditionele opvatting====
-Volgens de //traditionele// opvatting kan een //schrijver// via zijn //tekst// zijn zienswijze overdragen aan zijn //lezer//.
+Volgens de //traditionele// opvatting kan een //schrijver// via zijn //tekst// zijn gedachten of gevoelens overdragen aan zijn //lezer//. De //lezer// moet daarvoor niet alleen de //tekst// lezen, maar ook op zoek gaan naar wat de //schrijver// ermee bedoelt. Daarvoor moet hij iets meer weten over de //schrijver// zelf:
-De //lezer// moet daarvoor niet alleen de //tekst// lezen, maar ook op zoek gaan naar wat de //schrijver// ermee bedoelt. Daarvoor moet hij iets meer weten over de //schrijver// zelf:
   * Wie is de //schrijver//?
-  * Schreef de //schrijver// nog andere teksten?
+  * Schreef hij nog andere teksten?
-  * In wat voor tijd leefde de //schrijver//?
+  * In wat voor tijd leefde hij?
-  * Betekenden de woorden die hij gebruikt hetzelfde als nu?
+  * Betekenen de woorden die hij gebruikt nu nog hetzelfde?
-Als we de //schrijver// kennen, kunnen we ook zijn //tekst// lezen en de zienswijze achterhalen die hij er mee willen overdragen.
+Als we de //schrijver// kennen, kunnen we ook zijn //tekst// lezen en de gedachten en gevoelens achterhalen die hij er mee wil overdragen.
 In de //traditionele// opvatting kunnen //schrijver//, //tekst// en //lezer(s)// dus met elkaar verbonden worden:
@@ Regel 63: / Regel 69: @@
 ====2.3. Een structuralistische opvatting====
-Volgens de //structuralistische// opvatting is het onmogelijk om een objectief beeld te krijgen van wat de //schrijver// met de //tekst// bedoelt.
+Volgens de //structuralistische// opvatting is het onmogelijk om een [[http://nl.wikipedia.org/wiki/Objectiviteit|objectief]] beeld te krijgen van wat de //schrijver// met de //tekst// bedoelt.
-Het enige objectieve is de //tekst// zelf. De //tekst// is namelijk een verzameling tekens die deel uitmaken van een taalsysteem. De tekens van zo’n taalsysteem hangen allemaal met elkaar samen. Als je deze samenhangen kent, kun je iets objectiefs zeggen over de tekens en dus over de //tekst//.
+Het enige objectieve is de //tekst// zelf. De //tekst// is namelijk een verzameling tekens die deel uitmaken van een taal. De tekens van zo’n taal hangen allemaal met elkaar samen. Als je deze samenhangen kent, kun je iets objectiefs zeggen over de tekens en dus over de //tekst//.
-Als de //lezer// de //tekst// leest, kan hij de zienswijze van de tekst achterhalen.
+Als de //lezer// de //tekst// leest, kan hij achterhalen wat de tekst aan hem wil overdragen.
-Volgens de //structuralistische// opvatting kunnen alleen de //tekst// en de //lezer(s)// met elkaar worden verbonden:
+Volgens de //structuralistische// opvatting kunnen dus alleen de //tekst// en de //lezer(s)// met elkaar worden verbonden:
 {{ tekst_lezers.png?450 }}
@@ Regel 81: / Regel 87: @@
 Dé tekst bestaat niet. Zodra de //lezer// de //tekst// leest, ontstaat er in zijn hoofd een nieuwe //tekst//. En als hij met een ander over de //tekst// communiceert, ontstaat in diens hoofd weer een nieuwe //tekst//, enzovoort, enzovoort.
-Als de //tekst// honderd lezers heeft, ontstaan er dus honderd nieuwe teksten. Elke uitleg wordt namelijk weer een nieuwe //tekst//. Elke nieuwe //tekst// heeft een eigen betekenis. Objectiviteit wordt nooit bereikt. Zelfs niet door alle teksten samen. Er is zelfs geen maatstaf om te spreken over juiste en onjuiste betekenissen. Alle //lezers// zijn nieuwe //schrijvers//, die even veel of even weinig recht van spreken hebben als de //schrijver// zelf.
+Als de //tekst// honderd //lezers// heeft, ontstaan er dus honderd nieuwe //teksten//. Elke uitleg wordt namelijk weer een nieuwe //tekst//. Elke nieuwe //tekst// heeft een eigen betekenis. Objectiviteit wordt nooit bereikt. Zelfs niet door alle //teksten// samen. Er is zelfs geen maatstaf om te spreken over juiste en onjuiste betekenissen. Alle //lezers// zijn nieuwe //schrijvers//, die even veel of even weinig recht van spreken hebben als de //schrijver// zelf.
-Volgens de //poststructuralistische// opvatting kunnen de //lezer(s)// noch met de //schrijver//, noch met zijn //tekst// verbonden worden:
+Volgens de //poststructuralistische// opvatting kunnen de //lezer(s)// dus noch met de //schrijver//, noch met zijn //tekst// verbonden worden:
 {{ lezers.png?500 }}
@@ Regel 93: / Regel 99: @@
 Met de “schrijver-, tekst- en lezersproblematiek” hebben we volgens mij iets fundamenteels te pakken.
-Het gaat hier om taal en taal heeft te maken met het menselijke denken zelf. Met behulp van zijn taal schept de mens een symbolische werkelijkheid, een werkelijkheid die bestaat uit beelden. Niet alleen in zijn hoofd, maar ook in zijn omgeving. “Cultuur” noemen wij die menselijke bouwsels. Zulke bouwsels kunnen van //premoderne//, //moderne// of //postmoderne// aard zijn.
+Het gaat hier om taal en taal heeft te maken met het menselijke denken zelf. Met behulp van zijn taal schept de mens een symbolische werkelijkheid, een werkelijkheid die bestaat uit beelden. Niet alleen in zijn hoofd, maar ook in zijn omgeving. “Cultuur” noemen wij die menselijke bouwsels.((Zie [[verdwijnenonzeinstituties|Verdwijnen onze instituties?]])) Zulke bouwsels kunnen van //premoderne//, //moderne// of //postmoderne// aard zijn.
-Nu maak ik de stap van de opvattingen van de letterkundigen naar de FUNDAMENTELE ZIENSWIJZEN achter de westerse cultuur.
+Nu maak ik de stap van de opvattingen van de letterkundigen naar de FUNDAMENTELE ZIENSWIJZEN achter onze westerse cultuur.
 Hiervoor vervang ik eerst:
-  - De //schrijver// door de //werkelijkheid//.
-  - De //tekst// door het //beeld//.
-  - De //lezer(s)// door de //beeldvormer(s)//.
-Dan vervang ik:
   - De //traditionele// opvatting van de letterkundigen door de //premoderne// zienswijze.
   - De //structuralistische// opvatting van de letterkundigen door de //moderne// zienswijze.
   - De //poststructuralistische// opvatting van de letterkundigen door de //postmoderne// zienswijze.
+Dan vervang ik:
+  - De //schrijver// door de //werkelijkheid//.
+  - De //tekst// door het //beeld//.
+  - De //lezer(s)// door de //beeldvormer(s)//.
@@ Regel 113: / Regel 119: @@
 =====4. De premoderne zienswijze=====
-Schematisch ziet de PREMODERNE ZIENSWIJZE er als volgt uit:
+Schematisch ziet de PREMODERNE ZIENSWIJZE er dan als volgt uit:
-{{ premoderne_zienswijze.png?400 }}
+{{ premoderne_zienswijze.png?420 }}
-De bovenstaande figuur toont ons drie zaken, die met elkaar verbonden zijn:
+De bovenstaande figuur toont ons drie zaken die met elkaar verbonden zijn:
   - //Werkelijkheid//
@@ Regel 127: / Regel 133: @@
 ====4.1. Werkelijkheid====
-De werkelijkheid is voor de //premoderne//, westerse mens niet enkel wat hij ziet, hoort, ruikt, smaakt of voelt. Achter die zintuiglijke verschijnselen bevindt zich nog iets anders. Iets wat hij [[isgoddood|God]] noemt. God wordt daarom ook wel het “Zijn” genoemd, Dat wat bestaat, altijd heeft bestaan en altijd blijft bestaan.
+De //werkelijkheid// is voor de //premoderne// westerse mens niet enkel wat hij ziet, hoort, ruikt, smaakt of voelt. Achter die zintuiglijke verschijnselen bevindt zich nog iets anders. Iets wat hij [[isgoddood|God]] noemt. Deze God is voor hem de bron, waaruit die verschijnselen voortkomen.
-De //premoderne//, westerse mens is een christen en soms een jood en beiden geloven in deze God.
+De //premoderne// westerse mens is een christen en soms een jood en beiden geloven in deze God.
+Joden noemen Hem “JHWH”. JHWH is een [[hethebreeuws|Hebreeuws]] woord dat je zou kunnen vertalen als “Hij die er was, die er is en die er zal zijn”.
+Griekse filosofen spreken soms over het “Zijn”. Dat wat altijd heeft bestaan en altijd zal bestaan. In onze wereld is dat “zijn” niet te vinden. In onze wereld gaat alles voorbij, is alles vluchtig.
@@ Regel 135: / Regel 145: @@
 ====4.2. Beeld====
-Die God heeft Zich kenbaar gemaakt in Zijn Woord. Dat Woord is tegelijkertijd:
+Deze God heeft zich kenbaar gemaakt in Zijn Woord. Er zijn drie dingen die //premoderne// westerse mensen het Woord van God noemen:
-  - Iets dat God “//uitspreekt//” en daarmee alles tot stand brengt wat wij kunnen zien, horen, ruiken, smaken en voelen.
+  - De “//woorden//” die God uitspreekt.
-  - Een “//Boek//”, namelijk de in het [[hethebreeuws|Hebreeuws]] geschreven “Bijbel”, waarop vroege christenen een commentaar schreven dat het “Nieuwe Testament” genoemd wordt.
+  - Het “//boek//” waarin die woorden opgeschreven zijn.
-  - De “//Persoon//” die christenen de [[bestaatwaarheid#3. Alèthés en de Lógos|Logos]], het ‘Woord’, noemen, namelijk [[wieisjezus|Jezus]].
+  - De “//persoon//” die deze woorden belichaamt.
-Volgens de Bijbel brengt God de verschijnselen tot stand door //uit// te //spreken// hoe deze verschijnselen genoemd worden. In Genesis 1:3 zegt God bijvoorbeeld ‘licht!’ En dan is er ‘licht’.
+//Eerst// dus de //woorden// die God uitspreekt. Het gaat hier om de woorden die God uitspreekt voordat er sprake is van iets anders.
-De //Kabbala//, het meer innerlijke gedeelte van de joodse traditie, zegt dat de woorden van het Hebreeuws objectief weergeven wat het wezen van het verschijnsel is. Het Hebreeuwse woord //or// betekent niet alleen ‘licht’, het ís ‘licht’. //Kabbalisten// geloven dus dat er een direct verband is tussen de woorden van God en de verschijnselen die wij hier waarnemen.
+Door bepaalde woorden uit te spreken, roept God alles wat wij kunnen zien, horen, ruiken, smaken en voelen tevoorschijn. Het zijn woorden die precies uitdrukken wat die verschijnselen zijn. God zegt bijvoorbeeld ‘licht!’ en dan is er ook ‘licht’.
-Waarom zijn deze woorden volgens hen objectief? Omdat ze bestaan uit letters die tegelijk //getallen// zijn. Dus als God met objectieve letters alle dingen tot stand brengt, kun je werkelijk iets over deze dingen te weten komen.
+Het gaat dan om woorden in de Hebreeuwse taal. Volgens de [[weinrebendejoodseoverlevering#3. De Kabbala|Kabbala]], de joodse mystiek, geven Hebreeuwse woorden objectief weer wat het wezen van een verschijnsel is.
-Voor [[http://nl.wikipedia.org/wiki/Aristoteles|Aristoteles]] bestond de wetenschap uit drie ‘op het //woord// betrokken’ vakken (//Grammatica//, //Dialectica// en //Retorica//) en vier ‘op het //getal// betrokken’ vakken (//Aritmetica//, //Geometria//, //Musica// en //Astronomia//). Laatmiddeleeuwse professoren doceerden deze vakken aan hun studenten en tot in de 18e eeuw bleef het gedachtegoed van deze vakken bestaan.
+Het Hebreeuwse woord voor ‘licht’ is //or//. //Or// betekent echter niet alleen ‘licht’. Het ís ‘licht’. //Kabbalisten// geloven dus dat er een direct verband is tussen de woorden van God en de verschijnselen die wij hier waarnemen.
-In de [[dehebreeuwsebijbel|Hebreeuwse Bijbel]] zijn //woord// en //getal// nog één. Dit maakt van dit boek hét Boek en een bron van objectieve kennis.
+Deze woorden zijn dus objectief. Dat zijn ze omdat ze bestaan uit [[hethebreeuws#2. De letters van het Hebreeuws|letters]] die tegelijk //getallen// zijn en dus iets exact kunnen uitdrukken. Als God met objectieve letters alle dingen tot stand brengt, kun je werkelijk iets over deze dingen te weten komen.
-Tenslotte zijn deze letters samen ook een //Persoon//, die in het Grieks de //Logos//, ‘Het Woord’ genoemd wordt. De filosoof [[http://nl.wikipedia.org/wiki/Plato|Plato]] spreekt al over de //Logos//. En in het Nieuwe Testament koppelt Johannes deze termen aan de mens Jezus.
+Voor de Griekse filosoof [[http://nl.wikipedia.org/wiki/Aristoteles|Aristoteles]] bestond de wetenschap uit drie ‘op het //woord// betrokken’ vakken (//Grammatica//, //Dialectica// en //Retorica//) en vier ‘op het //getal// betrokken’ vakken (//Aritmetica//, //Geometria//, //Musica// en //Astronomia//).
-Een andere Nieuwtestamentische auteur, Paulus, noemt deze Jezus, deze //Logos//, het “//Beeld//” van God. Wie de //Logos//, het ‘Woord’, gezien heeft, heeft God, heeft de //Werkelijkheid// gezien.
+Deze zeven vakken worden de [[http://nl.wikipedia.org/wiki/Zeven_vrije_kunsten|zeven vrije kunsten]] genoemd. Deze //vrije kunsten// werden aan de [[http://nl.wikipedia.org/wiki/Middeleeuwse_universiteit|universiteiten]] in de  [[http://nl.wikipedia.org/wiki/Hoge_middeleeuwen|hoge middeleeuwen]] gedoceerd. Het gedachtegoed van deze vakken bleef tot in de 18e eeuw bestaan.
-Via het Woord kom je tot God, zegt [[http://nl.wikipedia.org/wiki/Maarten_Luther|Luther]] in de 16e eeuw. Voor hem en zijn //premoderne// voorgangers is het Woord iets objectiefs. Je kunt je er aan vastklampen.
+Het //tweede// dat //premoderne// westerse mensen het Woord van God noemen, is een //boek//.
+Het gaat om een joods boek dat de “[[dehebreeuwsebijbel|Hebreeuwse Bijbel]]” heet. De vroege christenen hebben op dat boek een commentaar geschreven dat het [[degeschiedenisvanhethebreeuws#5.1. Het Nieuwe Testament|Nieuwe Testament]] genoemd wordt. Christenen noemen die Hebreeuwse Bijbel en het commentaar daarop samen “de Bijbel”.
+In de [[dehebreeuwsebijbel|Hebreeuwse Bijbel]] zijn //woord// en //getal// nog een éénheid. Dit maakt van dit boek volgens orthodoxe joden hét Boek en een bron van objectieve kennis.
+Ook voor traditionele christenen bevat dat boek dé waarheid. De woorden in dat boek zijn weliswaar door mensen opgeschreven, maar God Zelf heeft hen die woorden ingegeven.
+Het //derde// dat //premoderne// westerse mensen het Woord van God noemen, is een //persoon//.
+Voor de christenen is dat [[wieisjezus|Jezus]].
+Johannes, één van de schrijvers van het Nieuwe Testament, noemde Jezus het Woord dat vlees en bloed geworden is.
+Dat “Woord” is een term die ook in het Griekse denken heel belangrijk was. Die term is “[[bestaatwaarheid#4. Alèthés en de Lógos|logos]]”. Door de Griekse filosofen was de //lógos// het samenbindende principe dat er voor zorgt dat we met elkaar communiceren. Voor christenen is dat nu de “persoon Jezus” geworden.
+Paulus, een andere Nieuwtestamentische auteur, noemt deze Jezus, deze //lógos//, het “//Beeld//” van God. Wie dat //Beeld// gezien heeft, heeft God, heeft de //Werkelijkheid// gezien.
+Via het Woord kom je tot God, zegt [[http://nl.wikipedia.org/wiki/Maarten_Luther|Luther]] in de 16e eeuw. Voor hem en zijn //premoderne// voorgangers is het Woord iets objectiefs. Wij mensen kunnen zich daaraan vastklampen.
@@ Regel 161: / Regel 189: @@
 ====4.3. Beeldvormer(s)====
-//Beeldvormers// zijn mensen. Niet zomaar mensen, maar mensen waarin het //Beeld// van God belichaamd wordt. Hoe meer ze dat //Beeld// belichamen, hoe meer ze een eenheid vormen. Paulus noemt deze eenheid “het Lichaam van Christus”. Een Lichaam dat bezield wordt door wat hij “de //Heilige Geest//” noemt.
+//Beeldvormers// zijn mensen. Niet zomaar mensen, maar mensen waarin het //Beeld// van God belichaamd wordt. Hoe meer ze dat //Beeld// belichamen, hoe meer ze een eenheid vormen.
+Bij christenen gaat het dan om mensen die samen Jezus belichamen. Paulus noemt dat samenzijn “het Lichaam van Christus”. Een Lichaam dat bezield wordt door wat hij “de //Heilige Geest//” noemt.
+Dit Lichaam breidt zich uit in ruimte en tijd. Dat gebeurt door wat de Bijbel “overlevering”, traditie noemt. Het gaat dan niet om iets dat achterhaald of versleten is, maar iets dat steeds weer actueel moet worden.
-Dit Lichaam breidt zich uit in ruimte en tijd. Ouderen geven het stokje van de traditie over aan jongeren. “Overlevering” noemt de Bijbel dat. Traditie, maar niet in de betekenis van achterhaald, of versleten, maar als iets dat steeds weer actueel wordt.
+Joden kennen ook een [[weinrebendejoodseoverlevering|Overlevering]]. Dat is het complex van joodse geschriften die samen de uitleg van de Hebreeuwse Bijbel vormen. Aan de hand van deze uitleg proberen zij die Hebreeuwse Bijbel gezamenlijk in praktijk te brengen.
@@ Regel 171: / Regel 203: @@
 //Beeldvormers// staan in verbinding met het //Beeld//, dat op zijn beurt een afspiegeling is van de //Werkelijkheid//.
-De vroege christelijke kerkvaders spreken over “//Vader//”, “//Zoon//” en ‘//Heilige Geest//” en noemen hen de “Drie-eenheid”. //Kabbalisten// spreken over de “//Levensboom//”, die uit Drie-eenheden op meerdere vlakken bestaat.
+De vroege christelijke [[http://nl.wikipedia.org/wiki/Kerkvader|kerkvaders]] spreken over “//Vader//”, “//Zoon//” en ‘//Heilige Geest//” en noemen hen de “Drie-eenheid”. //Kabbalisten// spreken over de [[weinrebendejoodseoverlevering#3.4. De klassieke Kabbala|Levensboom]], die uit Drie-eenheden op meerdere niveaus bestaat.
+Beiden zijn voorstellingen van wat voor //premoderne// mensen de [[bestaatwaarheid|waarheid]] is.
 De kern is dat de drie op een objectieve wijze met elkaar verbonden zijn.
@@ Regel 182: / Regel 216: @@
 ====5.1. Werkelijkheid====
-In de //moderne// zienswijze is de //Werkelijkheid//, en dus God, problematisch geworden. De verlichtingsfilosoof [[http://nl.wikipedia.org/wiki/Immanuel_Kant|Kant]] noemt deze //Werkelijkheid// het //Ding an Sich//, het ‘Ding zoals het is’. Dit ‘Ding zoals het is’, is volgens hem onkenbaar. Met het verstand is er niets zinnigs over te zeggen. Kant kapt dus de verbinding tussen //Beeld// en //Werkelijkheid// door.
+In de //moderne// zienswijze is de //Werkelijkheid//, en dus God, problematisch geworden.
+De verlichtingsfilosoof [[http://nl.wikipedia.org/wiki/Immanuel_Kant|Kant]] noemt deze //Werkelijkheid// het //Ding an Sich//, het ‘Ding zoals het is’. Dit ‘Ding zoals het is’, is volgens hem onkenbaar. Met het verstand is er niets zinnigs over te zeggen. Kant kapt hier dus de verbinding tussen //Beeld// en //Werkelijkheid// door.
-Voor de //moderne// westerse mens is God dan ook steeds meer vervluchtigd. Voor de verlichtingsfilosofen van de 18e eeuw werd God de “horlogemaker” die het raderwerk van de zintuiglijke verschijnselen in gang gezet heeft en Zich daarna terugtrok. In de werken van de Franse wetenschapper [[http://nl.wikipedia.org/wiki/Pierre-Simon_Laplace|Laplace]] kwam het woord God niet eens meer voor. Toen Napoleon hem daarnaar vroeg, antwoordde hij dan ook: ‘Majesteit, ik heb deze hypothese niet nodig’.((Zie ook [[isgoddood#3.2. Moderne zonen|Is God dood?]]))
+Voor de //moderne// westerse mens is God dan ook steeds meer vervluchtigd. Voor de verlichtingsfilosofen van de 18e eeuw was God slechts de “horlogemaker” die het raderwerk van de zintuiglijke verschijnselen in gang gezet heeft en Zich daarna terugtrok. In de werken van de Franse wetenschapper [[http://nl.wikipedia.org/wiki/Pierre-Simon_Laplace|Laplace]] komt het woord God niet eens meer voor. Toen Napoleon hem daarnaar vroeg, antwoordde hij: ‘Majesteit, ik heb deze hypothese niet nodig’.((Zie ook [[isgoddood#3.2. Moderne zonen|Is God dood?]]))
 [[http://nl.wikipedia.org/wiki/Baruch_Spinoza|Spinoza]] sprak nog wel over God, maar stelde Hem gelijk met de Natuur. Gods wetten zijn voor Spinoza niets anders dan de “wetten van de natuur”. De stap naar atheïsme, naar het geloof dat er geen God is, is dan niet groot meer.
@@ Regel 192: / Regel 228: @@
 ====5.2. Beeld====
-Wat wel bleef was het //Beeld//. Alleen verbeeldde dat nu niet meer God maar mensen. Niet zomaar mensen, maar mensen die een objectieve taal spreken. Voor verlichtingsfilosofen is deze taal de //wiskunde//. Spinoza’s hoofdwerk [[http://nl.wikipedia.org/wiki/Ethica_%28Spinoza%29|de Ethica]] is bijvoorbeeld helemaal opgebouwd uit stellingen en bewijzen. Spinoza geloofde namelijk dat hij op die manier iets objectiefs kon zeggen.
+Wat wel bleef was het //Beeld//.
-Ook voor //moderne// wetenschappers is wiskunde fundamenteel. //Moderne// wetenschappers geloven dat ze met behulp van deze taal tot echte kennis komen. Onze bètawetenschappen hebben nog steeds een wiskundige grondslag. Tot vandaag de dag wordt bètawetenschap nog vaak als de harde (en dus de eigenlijke) wetenschap gezien.
+Als vanouds was dat het “Woord van God”. Daarvoor in de plaats komt nu de objectieve taal.
-Traditie is voor //moderne// mensen een slechte raadgever. Alleen objectief denken kan ons volgens hen tot de waarheid brengen.
+Voor verlichtingsfilosofen is deze taal de //wiskunde//. [[http://nl.wikipedia.org/wiki/Baruch_Spinoza|Spinoza’s]] hoofdwerk [[http://nl.wikipedia.org/wiki/Ethica_%28Spinoza%29|de Ethica]] is bijvoorbeeld helemaal opgebouwd uit stellingen en bewijzen. Spinoza geloofde namelijk dat hij op die manier iets objectiefs kon zeggen.
+Ook voor //moderne// wetenschappers is wiskunde fundamenteel. //Moderne// wetenschappers geloven dat ze met behulp van deze taal tot echte kennis komen. Onze [[http://nl.wikipedia.org/wiki/Exacte_wetenschap|bètawetenschappen]] hebben nog steeds een wiskundige grondslag. Tot vandaag de dag wordt bètawetenschap nog vaak als de harde (en dus de eigenlijke) wetenschap gezien.
+“Traditie” is voor //moderne// mensen een slechte raadgever. Alleen objectief denken kan ons volgens hen tot waarheid brengen.
@@ Regel 204: / Regel 244: @@
 Ook in de //moderne// zienswijze zijn //beeldvormers// mensen. Wanneer mensen op een objectieve manier met elkaar communiceren, kunnen ze tot elkaar komen. Niet alleen wetenschappelijk, maar ook maatschappelijk.
-Bij dit laatste gaat het niet om het “eigen belang” maar om het “algemene belang”. Een goed begrepen “eigen belang” is juist het “algemene belang”. Verlichtingsfilosofen spreken zelfs over een “algemene wil”. Alleen als men het subjectieve overstijgt, kan er sprake zijn van een ordelijke maatschappij.
+Bij dit laatste gaat het dan niet om het “eigen belang” maar om het “algemene belang”. Een goed begrepen “eigen belang” is juist het “algemene belang”. Verlichtingsfilosofen spreken zelfs over een [[http://nl.wikipedia.org/wiki/Algemene_wil|algemene wil]]. Alleen als men het [[http://nl.wikipedia.org/wiki/Subjectief|subjectieve]] overstijgt, kan er sprake zijn van een ordelijke maatschappij.
 Schematisch ziet de MODERNE ZIENSWIJZE er dus als volgt uit:
-{{ moderne_zienswijze.png?530 }}
+{{ moderne_zienswijze.png?550 }}
@@ Regel 217: / Regel 257: @@
 ====6.1. Werkelijkheid====
-Evenals //moderne// mensen geloven ook //postmoderne// mensen niet meer in de //Werkelijkheid//. Als ze het woord “God” nog gebruiken dan is Deze meer gevormd naar hun eigen beeld dan andersom.((Zie [[isgoddood#4. Religie is het uiteentrekken van jezelf|Is God dood?]]))
+Evenals //moderne// mensen geloven ook //postmoderne// mensen niet meer in de //Werkelijkheid//. Als ze het woord “God” nog gebruiken dan is deze meer gevormd naar hun eigen beeld dan andersom.((Zie [[isgoddood#4. Religie is het uiteentrekken van jezelf|Is God dood?]]))
@@ Regel 223: / Regel 263: @@
 ====6.2. Beeld====
-Dat beeld is echter een subjectief beeld. Hét //Beeld// is in de //postmoderne// zienswijze problematisch geworden. //Postmodernisten// geloven niet meer dat er een objectieve taal bestaat die voor alle mensen geldt.
+Dat beeld is echter een subjectief beeld. Hét //Beeld// is in de //postmoderne// zienswijze problematisch geworden. //Postmodernisten// geloven namelijk niet meer dat er een objectieve taal bestaat die voor alle mensen geldt.
-Al bij de filosoof  [[http://nl.wikipedia.org/wiki/Georg_Wilhelm_Friedrich_Hegel|Hegel]] werd  waarheid een probleem. Hegel geloofde nog wel dat mensen in de toekomst de waarheid zullen bereiken. Op dit moment zijn ze het echter oneens. Thesen, ‘stellingen’, moeten daarom met hun antithesen, ‘tegenstellingen’, geconfronteerd wordt. Op die manier ontstaan synthesen, die uiteindelijk uitmonden in dé Synthese.
+Al bij de filosoof  [[http://nl.wikipedia.org/wiki/Georg_Wilhelm_Friedrich_Hegel|Hegel]] werd  waarheid een probleem. Hegel geloofde nog wel dat mensen in de toekomst de waarheid zullen bereiken. Op dit moment zijn ze het echter oneens. //Thesen//, ‘stellingen’, moeten daarom met hun //antithesen//, ‘tegenstellingen’, geconfronteerd worden. Op die manier ontstaan //synthesen//, die uiteindelijk uitmonden in dé Synthese.
-[[http://nl.wikipedia.org/wiki/Karl_Marx|Marx]] trok Hegels verhaal door naar de maatschappij. Volgens hem zou klassenstrijd uiteindelijk leiden tot de Heilsstaat.
+[[http://nl.wikipedia.org/wiki/Karl_Marx|Marx]] trok Hegels verhaal door naar de maatschappij. Volgens hem zou de strijd tussen de sociale klassen uiteindelijk leiden tot de Heilstaat.
-Volgens [[http://nl.wikipedia.org/wiki/Friedrich_Nietzsche|Nietzsche]], de vader van het //Postmodernisme//, zal de Synthese, de Heilstaat, enzovoort, nooit komen. Mensen zullen het altijd oneens blijven. Daarom zal ook hun onderlinge strijd altijd blijven bestaan.
+Volgens [[http://nl.wikipedia.org/wiki/Friedrich_Nietzsche|Nietzsche]], de vader van het //postmodernisme//, zal de Synthese, de Heilstaat, enzovoort, er nooit komen. Mensen zullen het altijd oneens blijven. Daarom zal ook hun onderlinge strijd altijd blijven bestaan.
-Voor Nietzsche [[bestaatwaarheid#4. Waarheid volgens Nietzsche|bestaat waarheid niet]]. Denken is slechts een strategie van mensen om te overleven. Met ons denken bouwen wij, mensen, een wereld vol beelden, waar we ons in nestelen en waarmee we onszelf tegen de buitenwereld beschermen.
+Voor Nietzsche [[bestaatwaarheid#5. Waarheid volgens Nietzsche|bestaat waarheid niet]]. Denken is slechts een strategie van mensen om te overleven. Met ons denken bouwen wij, mensen, een wereld vol beelden, waar we ons in nestelen en waarmee we onszelf tegen de buitenwereld beschermen.
 In principe leven we alleen. Net als alle anderen. Hooguit kunnen we proberen anderen goedschiks of kwaadschiks in onze eigen beeldenwereld te trekken.
@@ Regel 239: / Regel 279: @@
 ====6.3. Beeldvormer(s)====
-Volgens //postmoderne// mensen bestaan er alleen maar //beeldvormers//. //Beeldvormers// die onderling verdeeld zijn. //Beeldvormers// die ook in zichzelf verdeeld zijn. De wereld waarin zij leven is namelijk niet meer de vaste wereld van het Zijn of de Waarheid, maar een zee van verschijnselen die elk ogenblik veranderen.
+Volgens //postmoderne// mensen bestaan er alleen maar //beeldvormers//. //Beeldvormers// die onderling verdeeld zijn. //Beeldvormers// die ook in zichzelf verdeeld zijn. De wereld waarin zij leven is namelijk niet meer de vaste wereld van het Zijn of de waarheid, maar een zee van verschijnselen die elk ogenblik veranderen.
-In een //postmoderne// wereld heeft alles wat zichzelf wil blijven het zwaar te verduren. Of het nu maatschappelijke instituties of psychische persoonlijkheden zijn.
+In een //postmoderne// wereld heeft alles wat zichzelf wil blijven het zwaar te verduren. Of het nu maatschappelijke [[verdwijnenonzeinstituties|instituties]] of psychische persoonlijkheden zijn.
-Denken is maar een bovenlaagje. Daaronder zitten gevoelens en driften, die veel sterker zijn en zo nodig de huidige orde zullen verstoren.
+Denken is maar een bovenlaagje. Daaronder zitten gevoelens en driften, die veel sterker zijn en zo nodig de huidige orde kunnen verstoren.
 Schematisch ziet deze POSTMODERNE ZIENSWIJZE er als volgt uit:
-{{ postmoderne_zienswijze.png?390 }}
+{{ postmoderne_zienswijze.png?400 }}
 De Drie-eenheid //Werkelijkheid//, //Beeld// en //Beeldvormer(s)// is hier geheel uit elkaar gevallen. De objectiviteit, die //premodernen// nog als onaantastbaar zagen, is daarom verleden tijd.
@@ Regel 257: / Regel 297: @@
   * [[bestaatwaarheid|Bestaat waarheid?]]
   * [[isgoddood?|Is God dood?]]
+  * [[verdwijnenonzeinstituties|Verdwijnen onze instituties?]]
   * [[watispremodern_modern_postmodern|Wat is premodern, wat is modern, wat is postmodern?]]

Lodebar

Site-hulpmiddelen

Gebruikershulpmiddelen

Verschillen

Paginahulpmiddelen