Lodebar

Site-hulpmiddelen

Gebruikershulpmiddelen

Spoor:

Welkom

Een woord vooraf

Om te beginnen

De vier vragen

De vier teksten

Het Hebreeuws

De Thorah

Alfabetisch overzicht

Thematisch overzicht

Nieuws van de site

Over de site

Over de schrijver

Over Lodebar

Verschillen

Dit geeft de verschillen weer tussen de geselecteerde revisie en de huidige revisie van de pagina.

Link naar deze vergelijking

Beide kanten vorige revisieVorige revisie
Volgende revisie		Vorige revisie
overwatjenietkuntzien [2014/12/04 13:41] – josquakoverwatjenietkuntzien [2015/08/12 15:08] (huidige) – josquak
Regel 3: Regel 3:
  
 =====1. Waarom kom je op de site zo vaak het woordje God tegen?===== =====1. Waarom kom je op de site zo vaak het woordje God tegen?=====
 +
 +
 +====1.1. Een leeg blad papier====
  
 Op de meeste plaatsen op mijn website kom je het woordje “God” wel een paar keer tegen. Als vanouds duidt dit woordje een Wezen aan dat je niet kunt zien, horen, voelen en kennen. Wij leven echter in een wereld vol zichtbare, hoorbare, voelbare, kenbare dingen. Met die dingen kunnen we wat. Met een Wezen dat “God” heet, kunnen we niets. Op de meeste plaatsen op mijn website kom je het woordje “God” wel een paar keer tegen. Als vanouds duidt dit woordje een Wezen aan dat je niet kunt zien, horen, voelen en kennen. Wij leven echter in een wereld vol zichtbare, hoorbare, voelbare, kenbare dingen. Met die dingen kunnen we wat. Met een Wezen dat “God” heet, kunnen we niets.
Regel 33: Regel 36:
  
 Locke zelf bleef echter een gelovig mens. Locke zelf bleef echter een gelovig mens.
 +
 +
 +
 +====1.2. Ons hoofd en ons hart====
  
 Pas in de 19e eeuw kwam het atheïsme echt van de grond. Er was toen een clubje Duitse denkers waarvan de leider zei dat God alleen in het hoofd van de mens bestond. Die leider heette [[http://nl.wikipedia.org/wiki/Ludwig_Feuerbach|Ludwig Feuerbach]]. Volgens hem is God bedacht door mensen die iets willen zijn, maar het niet durven zijn. Van die idealen maken zij een voorstelling die ze “God” noemen. Als zij de moed hadden om hun eigen idealen te verwezenlijken, zou die “God” als sneeuw voor de zon verdwijnen. Pas in de 19e eeuw kwam het atheïsme echt van de grond. Er was toen een clubje Duitse denkers waarvan de leider zei dat God alleen in het hoofd van de mens bestond. Die leider heette [[http://nl.wikipedia.org/wiki/Ludwig_Feuerbach|Ludwig Feuerbach]]. Volgens hem is God bedacht door mensen die iets willen zijn, maar het niet durven zijn. Van die idealen maken zij een voorstelling die ze “God” noemen. Als zij de moed hadden om hun eigen idealen te verwezenlijken, zou die “God” als sneeuw voor de zon verdwijnen.
Regel 80: Regel 87:
  
  
-=====2. Hoe kun je over God iets te weten komen?=====+=====2. Is er iets in onszelf dat op God betrokken is?=====
  
-In hoofdstuk [[overwatjenietkuntzien#1. Waarom kom je op de site zo vaak het woordje God tegen?|1]] zei ik dat God een Wezen was dat je niet kunt zien, horen, voelen en kennen.  
  
-Hoe kunnen wij mensen dan van alles over Hem beweren?  +====2.1. Het oude mensbeeld====
- +
-In de wetenschap doen ze daar geen uitspraak over. Wetenschappers bestuderen zulke beweringen alleen. //Godsdienstwetenschappers// bestuderen de woorden die binnen allerlei religies over God de ronde doen en //theologen// bestuderen de woorden die binnen het christendom over God de ronde doen. +
- +
-Een beetje raar blijven zulke studierichtingen echter wel. Wat heb je er aan om //godsdienstwetenschapper// te worden, op een //wetenschappelijke// manier woorden te bestuderen die over zoiets ongrijpbaars gaan als //godsdienst//? Of wat schiet je er mee op om //theoloog// te worden, om het woord, de //logos//, van een onzichtbare God, //theos//, te leren kennen? +
- +
-Komen zulke wetenschappers echt iets te weten over God? +
- +
-Volgens de Nederlandse theoloog [[http://nl.wikipedia.org/wiki/Harry_Kuitert|Harry Kuitert]] niet. Een vak als //theologie// kan ons volgens hem alleen maar duidelijk maken ‘//wat mensen over zichzelf denken en zeggen wanneer ze over God spreken//’.  +
- +
-//Theologie// gaat over onszélf, zegt Kuitert, níet over God. Verhalen waarin het woordje “God” voorkomt zijn voor hem stuk voor stuk mensenverhalen, verhalen waarmee mensen zichzelf en hun wereld scheppen.((Zie het [[http://issuu.com/volzin/docs/volzin20kuitert/2?e=3499788/6629785|interview met Jan van Hooydonk voor het tijdschrift Volzin (2011)]].)) +
- +
-Volgens Kuitert scheppen mensen met hun woorden Gód. +
- +
-Religieuze mensen beweren zélf echter het omgekeerde. Volgens hén schept God met Zijn Woord de méns. +
- +
-Wie of wat er Goddelijk is, verschilt per religie, maar elk religieus mens gelooft dat die God of dat Goddelijke met behulp van woorden óns en onze héle wereld tot stand heeft gebracht en dat nog steeds doet. +
- +
-Die woorden kun je zien, horen, ervaren, kennen. Met behulp dáárvan kun je iets over het Onzichtbare, Niet hoorbare, Niet ervaarbare, Onkenbare te weten komen. Met behulp daarvan communiceert dat Onzichtbare, Niet hoorbare, Niet ervaarbare, Onkenbare met ons. +
- +
-Eigenlijk kan zoiets niet. Het gaat hier dus om heel bijzondere woorden. Religieuze mensen noemen zulke woorden “heilig”. Letterlijk betekent heilig “heel”. Heilige woorden zeggen iets over dingen die “heel” zijn, die je niet kunt opsplitsen, die je met je verstand niet kunt analyseren. +
- +
-Laten we eens naar de religies en hun heilige woorden kijken. +
- +
-Er zijn twee soorten religies: +
- +
-  - //Lokale religies//. +
-  - //Wereldreligies//. +
- +
-//Lokale religies// zijn religies van kleine groepen mensen die van generatie op generatie religieuze verhalen doorvertellen.   +
- +
-Deze verhalen noemen we [[http://nl.wikipedia.org/wiki/Mythologie|“mythen”]]. In die mythen wordt verteld wie je bent en welke betekenis alles in je wereld heeft. Die mythen zijn voor degenen die erin geloven geen menselijke verzinsels, maar ware mededelingen van “Iets” dat hen en hun wereld overstijgt en tegelijkertijd vorm geeft. +
- +
-Het aantal aanhangers van een //lokale religie// neemt al geruime tijd af. Volgens [[http://media.wiley.com/product_ancillary/47/04706745/DOWNLOAD/Acr1DA.tmp.pdf|Johnson en Grim]] hoort in 2010 nog maar 4% van de religieuze mensen bij één van de //lokale religies//. Steeds meer aanhangers van //lokale religies// bekeren zich tot één van de //wereldreligies//. +
- +
-//Wereldreligies// zijn religies van veel grotere groepen mensen. Ook zij hebben religieuze verhalen, maar die zijn bij hen opgetekend in boeken. +
- +
-Het gros van de wereldreligies kun je in drie groepen verdelen: +
- +
-  - Oosterse religies, waarvan het [[http://nl.wikipedia.org/wiki/Hindoe%C3%AFsme|Hindoeïsme]], het [[http://nl.wikipedia.org/wiki/Boeddhisme|Boeddhisme]] en het Chinees universalisme((Chinezen praktiseren drie religies tegelijkertijd, namelijk het [[http://nl.wikipedia.org/wiki/Tao%C3%AFsme|Taoïsme]], het [[http://nl.wikipedia.org/wiki/Confucianisme|Confucianisme]] en het Boeddhisme.))  veruit de grootste zijn en waarbij in 2010 32% van de religieuze mensen horen. +
-  - De [[http://nl.wikipedia.org/wiki/Islam|Islam]], waarbij in 2010 26% van de religieuze mensen horen. +
-  - Bijbelse religies, ofwel het [[http://nl.wikipedia.org/wiki/Jodendom|Jodendom]] en het [[http://nl.wikipedia.org/wiki/Christendom|christendom]], waarbij in 2010 37% van de religieuze mensen horen. +
- +
-Elk van die religies heeft zijn eigen heilige boeken.  +
- +
-De Oosterse religies hebben diverse geschriften die op de één of andere manier met elkaar verwant zijn. Drie van de belangrijkste zijn de hindoeïstische [[http://srimadbhagavatam.org/gita/inhoud.html|Bhagavad Gita]], de boeddhistische [[http://www.maitreya.nl/boeddhisme-tekst-hart-soetra-leegte.htm|Hartsoetra]] en de taoïstische [[http://www.tekensvanleven.nl|Tao Te Ching]]. +
- +
-De islam heeft de [[http://quran.com|Koran]]. +
- +
-De Bijbelse religies hebben de [[http://www.naardensebijbel.nl/zoeken-in-de-naardense-bijbel|Bijbel]]. +
- +
-Elk van deze boeken wordt door zijn aanhangers als “absoluut waar” beschouwd. Zij geloven namelijk dat de inhoud van deze boeken uit een wereld komt die de onze overstijgt. +
- +
-De boeken zijn ook nog eens geschreven in een heilige taal, een taal waarvan men gelooft dat ze iets bijzonders heeft, dat ze waarheden precies kan doorgeven. Voor de Oosterse godsdienst is dat [[http://nl.wikipedia.org/wiki/Sanskriet|Sanskriet]] of een andere taal. Voor de islam is dat [[http://nl.wikipedia.org/wiki/Arabisch|Arabisch]]. En voor de Bijbelse religies is dat het [[hethebreeuws|Hebreeuws]]. +
- +
-In deze boeken presenteert God of het Goddelijke zich op verschillende wijzen: +
- +
-In de Oosterse geschriften is God eerder een “Het” dan een “Hij”. Sommige geschriften noemen “Het” [[http://nl.wikipedia.org/wiki/Brahman_%28filosofisch_concept%29|Brahman]], anderen [[http://nl.wikipedia.org/wiki/Nirwana|Nirwana]] en weer anderen [[http://nl.wikipedia.org/wiki/Tao_%28filosofie%29|Tao]]. In al deze gevallen is het Iets Onbekends dat achter onze wereld verscholen is.  +
- +
-In sommige geschriften manifesteert “Het” zich als een persoonlijke God met bepaalde kenmerken, zoals [[http://nl.wikipedia.org/wiki/Krishna_%28god%29|Krishna]], maar ook dan schuilt daaronder nog steeds “Het”. +
- +
-In de Koran is God wél een “Hij”, maar geen Hij die je van persoon tot persoon kunt ontmoeten. Hij is namelijk reusachtig groot. Een bekende uitspraak uit het islamitische gebed is [[http://nl.wikipedia.org/wiki/Allahoe_akbar_%28islam%29|Allahoe akbar]], ‘God is groter’. Groter dan alles wat wij ons voor kunnen stellen. +
- +
-Hoe verschillend de Godsvoorstellingen van de Oosterse Geschriften en de Koran ook zijn, ze passen allebei bij een Wezen dat onzichtbaar, onhoorbaar, onervaarbaar en onkenbaar is. +
- +
-De God van de Bijbel lijkt echter tegenstrijdiger. Ook die God is onzichtbaar, onhoorbaar, onervaarbaar en onkenbaar, maar tegelijkertijd laat Hij die kenmerken achter zich, verlaat Hij Zijn eigen wereld om af te dalen naar onze wereld, om in onze eigen situatie te komen. Dat doet Hij om ons uit een uitzichtloze situatie te bevrijden. +
- +
-Al met al verschillen de religies, hun heilige woorden en hun Godsvoorstellingen dus behoorlijk van elkaar. +
- +
-In drie afbeeldingen heb ik dat alles nog eens samengevat. +
- +
-In de //eerste// afbeelding kun je zien hoeveel procent van de religieuze mensen een bepaalde religie aanhangen. De categorie “overigen” bestaat vooral uit religies die nog niet zo lang bestaan: +
- +
-{{  religiesindewereld.png?540  }} +
- +
-In de //tweede// afbeelding kun je zien welke heilige woorden bij die religies horen: +
- +
-{{  heiligewoordenindewereld.png?510  }} +
- +
-In de //derde// afbeelding kun je zien welk beeld van God er in die heilige woorden naar voren komt: +
- +
-{{  god_in_heiligewoorden.png?570  }} +
- +
-In al die religies hebben de heilige woorden een brugfunctie. De heilige woorden overbruggen volgens de gelovigen de afstand tussen onze wereld en de wereld van God of het Goddelijke. Ze hebben dus iets paradoxaals. Daarom kun je ze niet zomaar benaderen. +
- +
-Wetenschappelijk onderzoek naar heilige woorden dateert pas van de 19e eeuw. Wetenschappers gaan ervan uit dat je hier met een gewoon verschijnsel te maken hebt, met iets dat je kunt testen, waarover je kritisch kunt nadenken, waar je over kunt discussiëren, waar je het wél of níet mee eens kunt zijn. +
- +
-Volgens religieuze mensen zijn heilige woorden echter afkomstig uit een andere wereld, een wereld waar wij niets van af weten. Religieuze mensen geloven in deze woorden, stellen zich ervoor open. +
- +
-In een tijd dat een iedereen geacht wordt kritisch over alles na te denken, is dat moeilijk. Moderne religieuze mensen worden vaak heen en weer geslingerd tussen wat ze denken en waar ze in geloven. +
- +
-Zelf ben ik ook zo iemand. +
- +
-Ik ben geboren in een protestants((Het [[http://nl.wikipedia.org/wiki/Protestantisme|protestantisme]] is één van drie hoofdrichtingen van het christendom. De andere twee zijn het [[http://nl.wikipedia.org/wiki/Rooms-katholieke_Kerk|Rooms-katholicisme]] en de [[http://nl.wikipedia.org/wiki/Oosters-orthodoxe_Kerk|Oosterse orthodoxie]].)) gezin en heb dat alles als vanzelfsprekend aangenomen. Op een onverwacht ogenblik heeft de God van mijn ouders mij echter ook persóónlijk geraakt. Toen ben ik mijzélf voor de Bijbel gaan interesseren.((Zie [[overdeschrijver|Over de schrijver]].))  +
- +
-Zo werd ik zélf een aanhanger van de Bijbelse religie, net als al die ándere aanhangers. Aanhangers die in allerlei opzichten van mij kunnen verschillen, maar waarmee ik dat ene deel, het geloof in het heilige boek dat “de Bijbel” heet. +
- +
-Zes van de tien religieuze mensen geloven echter in ándere heilige woorden. Zij zijn opgegroeid in één van de drie ándere soorten religies. Zij geraakt door één van de drie ándere soorten Godsopenbaringen. +
- +
-Zijn die ándere heilige woorden net zo “waar” als de mijne? Of zijn ze “iets minder waar”? Of misschien zelfs “helemaal niet waar”?  +
- +
-Wetenschappelijk kan ik hier geen uitspraak over doen. Het gaat hier namelijk om zaken die mijn verstand te boven gaan.  +
- +
-Openbaart God zich in die ándere heilige woorden op een andere manier? Of geloven zes van de tien religieuze mensen in dingen die niets met God te maken hebben? +
- +
-Zulke vragen kan ik niet beantwoorden. Ik kan alleen zeggen dat voor mij de Bijbel het Woord van God is.  +
- +
-Met “Bijbel” bedoel ik in de eerste plaats de [[overdebijbelzelf#2. Uit welke boeken bestaat de Hebreeuwse Bijbel?|Hebreeuwse Bijbel]]. Dat is het heilige boek dat wij, christenen, met de joden gemeen hebben. Wij, christenen, hebben daar nog het [[overdebijbelzelf#3. Uit welke boeken bestaat het Nieuwe Testament?|Nieuwe Testament]] aan toegevoegd. Mijns inziens is dat Nieuwe Testament een commentaar op de //Hebreeuwse Bijbel//. De hoofdpersoon van dat commentaar is Jezus. Deze Jezus wordt in het Nieuwe Testament het “Woord van vlees en bloed” genoemd, degene in wie de //Hebreeuwse Bijbel// zichtbaar, hoorbaar, voelbaar en kenbaar wordt. +
- +
-Met “Woord van God” bedoel ik woorden die uit een Bron komen die buiten mijn gedachte- en belevingswereld ligt. Woorden die ik niet kan lezen om ze vervolgens naast me neer te leggen. //Davar//, het Hebreeuwse woord voor “woord”, betekent ook “gebeurtenis” en “zaak”. Bijbelse woorden gebéúren. Ze wórden iets. Ze doen iets met mij, maken mij tot een ander mens. +
- +
-Voor die “Bijbel”, voor dat “Woord van God”, ruim ik op mijn website een grote plaats in. +
- +
-Ook voor de ándere drie soorten heilige woorden wil ik op mijn website een plek inruimen. Omdat ik christen ben, zal ik de Bijbel daarbij als vergelijkingsmateriaal gebruiken: +
- +
-Als ik naar de //Koran// kijk, vind ik daar veel Bijbelse gegevens, maar die staan daar in een andere context, in een Arabische context. Volgens de Bijbel zijn de Arabieren een broedervolk van de Joden. De Arabieren stammen af van [[hetboek_genesis#5.4. Ismaël|Ismaël]] en de Joden van zijn halfbroer [[hetboek_genesis#5.3. Izak|Izak]]. +
- +
-In de //Oosterse geschriften// vind ik die Bijbelse gegevens niet. Het Bijbelse geschrift dat daar nog het dichtst in de buurt komt, heet [[http://www.naardensebijbel.nl/?search-class=DB_CustomSearch_Widget-db_customsearch_widget&widget_number=preset-default&-0=vers&cs-booknr-1=33&cs-bijbelhoofdstuk-2=&cs-versnummer-3=&cs-bijbelvers_v1-4=&search=Zoeken|Prediker]]. Volgens de traditie is dit boek geschreven door koning Salomo, die bekend staat om zijn wijsheid. De wijze koninklijke figuur is ook in het Oosten heel belangrijk. +
- +
-In de //mythen// zijn oorsprongsverhalen belangrijk. Bijbelse oorsprongsverhalen vind je in het Bijbelboek [[hetboek_genesis|Genesis]]. +
- +
-Bij deze vergelijkingen zullen zowel de overeenkomsten als de verschillen tussen de Bijbel en de andere heilige woorden aan bod komen. Een oordeel zal ik daarover niet vellen. Oordelen over zulke dingen komen alleen God zelf toe. +
- +
- +
- +
-=====3. Is er iets in onszelf dat op God betrokken is?=====+
  
 God is volgens hoofdstuk [[overwatjenietkuntzien#1. Waarom kom je op de site zo vaak het woordje God tegen?|1]] een Wezen dat je niet kunt zien, horen, voelen en kennen. Is er iets in onszelf dat op zo’n Wezen betrokken is? God is volgens hoofdstuk [[overwatjenietkuntzien#1. Waarom kom je op de site zo vaak het woordje God tegen?|1]] een Wezen dat je niet kunt zien, horen, voelen en kennen. Is er iets in onszelf dat op zo’n Wezen betrokken is?
Regel 237: Regel 118:
 Hoger dan die geestelijke wereld is onze ziel. Die bevat namelijk het principe van Gods waarheid. Deze ziel heb ik weergegeven als een donkerblauwe cirkel. Hoger dan die geestelijke wereld is onze ziel. Die bevat namelijk het principe van Gods waarheid. Deze ziel heb ik weergegeven als een donkerblauwe cirkel.
  
-{{ oud_mensbeeld.png?470  }}+{{ oud_mensbeeld.png?450  }} 
 + 
 + 
 + 
 +====2.2. Het nieuwe mensbeeld====
  
 In de tweede helft van de 17e eeuw is dit christelijke mensbeeld geleidelijk aan ingeruild voor een nieuw mensbeeld, het mensbeeld waar we ook nu nog vanuit gaan. In de tweede helft van de 17e eeuw is dit christelijke mensbeeld geleidelijk aan ingeruild voor een nieuw mensbeeld, het mensbeeld waar we ook nu nog vanuit gaan.
Regel 268: Regel 153:
  
 De Bijbel gaat er vanuit dat die ziel bestaat. De Bijbel gaat er vanuit dat die ziel bestaat.
 +
 +
 +
 +====2.3. Het joodse en het christelijke mensbeeld====
  
 De joodse traditie spreekt over een ziel met drie onderdelen:  De joodse traditie spreekt over een ziel met drie onderdelen: 
Regel 299: Regel 188:
  
  
-=====4. Wat kunnen wij hier begrijpen van de woorden van God?=====+=====3. Wat kunnen wij hier begrijpen van de woorden van God?=====
  
-In hoofdstuk [[overwatjenietkuntzien#2. Hoe kun je over God iets te weten komen?|2]] schreef ik dat elke religie ervan uitgaat dat het Wezen dat we “God” noemen met ons communiceert via woorden.+ 
 +====3.1. De Bijbel==== 
 + 
 +Elke [[overdereligies|religie]] gaat er vanuit dat het Wezen dat we “God” noemen met ons communiceert via woorden.
  
 God zélf is in onze wereld niet zichtbaar, niet hoorbaar, niet kenbaar en niet ervaarbaar.  God zélf is in onze wereld niet zichtbaar, niet hoorbaar, niet kenbaar en niet ervaarbaar. 
Regel 316: Regel 208:
 In de 19e eeuw was die wetenschappelijke benadering echter nog een nieuwigheid. De meeste mensen beschouwen de Bijbel dan nog als het Woord van God en daarom als een boek dat je niet zomaar kunt begrijpen. In de 19e eeuw was die wetenschappelijke benadering echter nog een nieuwigheid. De meeste mensen beschouwen de Bijbel dan nog als het Woord van God en daarom als een boek dat je niet zomaar kunt begrijpen.
  
-Als een Zwitserse dominee aan zijn Nederlandse ambtgenoot Hermann Friedrich Kohlbrugge schrijft hoe hij het beste zijn preek over een Bijbelgedeelte voor kan bereiden, raad die hem aan op z’n knieën God aan te roepen en Hem eerlijk te bekennen dat hij niets van Zijn Woord begrijpt.+Als een Zwitserse dominee aan zijn Nederlandse ambtgenoot [[kohlbruggesontdekking|Hermann Friedrich Kohlbrugge]] schrijft hoe hij het beste zijn preek over een Bijbelgedeelte voor kan bereiden, raad die hem aan op z’n knieën God aan te roepen en Hem eerlijk te bekennen dat hij niets van Zijn Woord begrijpt.
  
 Kohlbrugge wantrouwt dominees die denken dat ze dat Woord ‘//op zak//’ hebben of ‘//uit de mouw//’ kunnen ‘//schudden//’. Wanneer zo’n dominee zich voor z’n uitleg op de borst klopt, haalt God er ‘//een streep doorheen//’. Als zijn eigen uitlegpogingen echter vastlopen, laat God ‘//iets ontkiemen//’. Dan pas kan hij met z’n preek de [[http://nl.wikipedia.org/wiki/Kansel|kansel]] beklimmen.((Zie Stam, P.J. (1988) //Hermann Friedrich Kohlbrugge. Een licht des vuurs bij nacht//, p. 34,35.)) Kohlbrugge wantrouwt dominees die denken dat ze dat Woord ‘//op zak//’ hebben of ‘//uit de mouw//’ kunnen ‘//schudden//’. Wanneer zo’n dominee zich voor z’n uitleg op de borst klopt, haalt God er ‘//een streep doorheen//’. Als zijn eigen uitlegpogingen echter vastlopen, laat God ‘//iets ontkiemen//’. Dan pas kan hij met z’n preek de [[http://nl.wikipedia.org/wiki/Kansel|kansel]] beklimmen.((Zie Stam, P.J. (1988) //Hermann Friedrich Kohlbrugge. Een licht des vuurs bij nacht//, p. 34,35.))
Regel 331: Regel 223:
  
 Gewapend met die uitleg kunnen wij mensen dat Woord lezen. Een Woord waarin God met ons wil communiceren. Gewapend met die uitleg kunnen wij mensen dat Woord lezen. Een Woord waarin God met ons wil communiceren.
 +
 +
 +
 +====3.2. De indeling van de Bijbel====
  
 Terug naar de Hebreeuwse Bijbel. Volgens de joden bestaat dat Boek uit de volgende onderdelen: Terug naar de Hebreeuwse Bijbel. Volgens de joden bestaat dat Boek uit de volgende onderdelen:
Regel 396: Regel 292:
  
  
-=====5. Verwante documenten=====+=====4. Verwante documenten=====
  
 Het hoofddocument voor dit document met vragen is: Het hoofddocument voor dit document met vragen is:
Regel 402: Regel 298:
   * [[omtebeginnen|Om te beginnen]]   * [[omtebeginnen|Om te beginnen]]
  
-Andere documenten met vragen zij:+Andere documenten met vragen zijn:
  
 +  * [[hoedebijbelisingedeeld|Hoe de Bijbel is ingedeeld]]
 +  * [[hoechristenenhetoudetestamentlezen|Hoe christenen het Oude Testament lezen]]
 +  * [[nietlezenmaarkijken|Niet lezen maar kijken]]
 +  * [[overdereligies|Over de religies]]
   * [[overoudewoorden|Over oude woorden]]   * [[overoudewoorden|Over oude woorden]]
-  * [[overdebijbelzelf|Over de Bijbel zelf]] 
  

Paginahulpmiddelen

overwatjenietkuntzien.1417696910.txt.gz · Laatst gewijzigd: 2014/12/04 13:41 door josquak