Site-hulpmiddelen

Gebruikershulpmiddelen


Verschillen

Dit geeft de verschillen weer tussen de geselecteerde revisie en de huidige revisie van de pagina.

Link naar deze vergelijking

Beide kanten vorige revisieVorige revisie
Volgende revisie
Vorige revisie
hoechristenenhetoudetestamentlezen [2015/04/06 17:37] josquakhoechristenenhetoudetestamentlezen [2015/12/01 16:43] (huidige) josquak
Regel 185: Regel 185:
 Voor hem en zijn navolgers is het Oude Testament alleen nog maar een boek van en over joden van vroeger. De schrijvers van het Nieuwe Testament, die teksten uit het Oude Testament toepasten op Jezus, hebben aan “inlegkunde” gedaan. Daarmee probeerden ze hun volksgenoten te verleiden om christen te worden. Voor hem en zijn navolgers is het Oude Testament alleen nog maar een boek van en over joden van vroeger. De schrijvers van het Nieuwe Testament, die teksten uit het Oude Testament toepasten op Jezus, hebben aan “inlegkunde” gedaan. Daarmee probeerden ze hun volksgenoten te verleiden om christen te worden.
  
-Als dit waar is, kun je volgens Kohlbrugge alleen maar concluderen dat de joden gelijk hadden die in Jezus een bedrieger zagen. Waarom zou je dan nog geloof hechten aan het Nieuwe Testament?((Kohlbrugge, idem, p. 126-136.))+Als dit waar is, kun je volgens Kohlbrugge alleen maar concluderen dat de joden gelijk hadden die in de schrijvers van het Nieuwe Testament bedriegers zagen. Waarom zou je dan nog geloof hechten aan hun geschriften?((Kohlbrugge, idem, p. 126-136.))
  
 In zijn boek [[http://www.theologienet.nl/documenten/Kohlbrugge%202,%20OudTestament.pdf|Waartoe het Oude testament?]] haalt Kohlbrugge vele Nieuwtestamentische teksten aan waaruit blijkt dat de schrijvers daarvan het Oude Testament als het Woord van God zagen. Op dat Woord baseerden ze keer op keer de dingen die ze zelf opschreven.  In zijn boek [[http://www.theologienet.nl/documenten/Kohlbrugge%202,%20OudTestament.pdf|Waartoe het Oude testament?]] haalt Kohlbrugge vele Nieuwtestamentische teksten aan waaruit blijkt dat de schrijvers daarvan het Oude Testament als het Woord van God zagen. Op dat Woord baseerden ze keer op keer de dingen die ze zelf opschreven. 
Regel 207: Regel 207:
 Het historische document dat Oude Testament heet, is volgens dat onderzoek tot in haar kern een samenraapsel van vele geschriften. Geschriften van schrijvers die het onderling op veel punten oneens zijn. Op zo’n vat van tegenstrijdigheden kan het Nieuwe Testament natuurlijk niet gefundeerd worden. Het historische document dat Oude Testament heet, is volgens dat onderzoek tot in haar kern een samenraapsel van vele geschriften. Geschriften van schrijvers die het onderling op veel punten oneens zijn. Op zo’n vat van tegenstrijdigheden kan het Nieuwe Testament natuurlijk niet gefundeerd worden.
  
-De Nieuwtestamentische schrijvers hadden dat wel gedaan, maar die dachten nog dat het Oude Testament een éénheid vormde en van Goddelijke afkomst was. Hetzelfde gold voor hun hoofdpersoon Jezus. Volgens de geleerden waren Jezus’ aanspraken en die van de Nieuwtestamentische schrijvers echter nergens op gebaseerd.+De Nieuwtestamentische schrijvers hadden dat wel gedaan, maar die dachten nog dat het Oude Testament een éénheid vormde en van Goddelijke afkomst was.  
 + 
 +Zonder Oudtestamentische basis komt veel van wat deze schrijvers over Jezus vertelden ons wonderlijk voor.
  
 In 1835 schreef [[http://nl.wikipedia.org/wiki/David_Friedrich_Strauss|David Friedrich Strauss]] een opzienbarend boek over het leven van Jezus. Dat leven had hij ontdaan van dingen die het leven van een gewoon mens te boven gaan. Deze dingen noemde hij “mythen”. Het ging dan bijvoorbeeld over de opstanding van Jezus uit de dood. Als [[watispremodern_modern_postmodern#3. Wat is modern?|moderne]] wetenschapper kon hij daar niet meer in geloven. In 1835 schreef [[http://nl.wikipedia.org/wiki/David_Friedrich_Strauss|David Friedrich Strauss]] een opzienbarend boek over het leven van Jezus. Dat leven had hij ontdaan van dingen die het leven van een gewoon mens te boven gaan. Deze dingen noemde hij “mythen”. Het ging dan bijvoorbeeld over de opstanding van Jezus uit de dood. Als [[watispremodern_modern_postmodern#3. Wat is modern?|moderne]] wetenschapper kon hij daar niet meer in geloven.
Regel 221: Regel 223:
 Het verhaal van Jezus’ leven kwam er nog slechter van af. Alles wat daarin bovennatuurlijk aandeed, zagen zij als mythen. Ook titels als “Verlosser”, “Messias”, “Zoon van God” hadden volgens hen niets met Jezus zelf te maken. Over bleven de volgende feiten: Het verhaal van Jezus’ leven kwam er nog slechter van af. Alles wat daarin bovennatuurlijk aandeed, zagen zij als mythen. Ook titels als “Verlosser”, “Messias”, “Zoon van God” hadden volgens hen niets met Jezus zelf te maken. Over bleven de volgende feiten:
  
-  * Jezus is geboren in Nazareth in de tijd van Herodes de Grote.+  * Jezus is geboren in [[http://nl.wikipedia.org/wiki/Nazareth_%28Isra%C3%ABl%29|Nazareth]] in de tijd van [[http://nl.wikipedia.org/wiki/Herodes_I|Herodes de Grote]].
   * Jezus was de zoon van Maria en een menselijke vader die misschien Jozef heette.   * Jezus was de zoon van Maria en een menselijke vader die misschien Jozef heette.
-  * Jezus genas mensen van ziekten die wij nu [[http://www.psycho-consult.nl/psychosomatische_klachten.html|psychosomatisch]] zouden noemen. 
   * Jezus kon niet lezen of schrijven en kende het Oude Testament dus alleen van horen zeggen.   * Jezus kon niet lezen of schrijven en kende het Oude Testament dus alleen van horen zeggen.
-  * Jezus werd gearresteerd in Jeruzalem en gekruisigd door de Romeinen, niet omdat hij beweerde dat hij de Messias was, maar omdat hij een lastpost was.+  * Jezus at samen met mensen die verstoten waren uit de samenleving. 
 +  * Jezus genas mensen van ziekten die wij nu [[http://www.psycho-consult.nl/psychosomatische_klachten.html|psychosomatisch]] zouden noemen. 
 +  * Jezus werd gearresteerd in [[http://nl.wikipedia.org/wiki/Jeruzalem|Jeruzalem]] en [[http://nl.wikipedia.org/wiki/Kruisiging|gekruisigd]] door de Romeinen, niet omdat hij beweerde dat hij de Messias was, maar omdat hij een lastpost was.
  
 Stuk voor stuk zijn dat feiten die niets bijzonders van hem maken. Stuk voor stuk zijn dat feiten die niets bijzonders van hem maken.
Regel 231: Regel 234:
 Het bijzondere van Jezus zit hem in de door het //Jesus Seminar// geselecteerde woorden. Uitspraken over God en de mensen waarmee hij de joodse godsdienst en samenleving van die tijd overhoop gooide. Gezegden die hem zowel losmaken van zijn joodse omgeving als van het gedachtegoed van zijn christelijke volgelingen. Het bijzondere van Jezus zit hem in de door het //Jesus Seminar// geselecteerde woorden. Uitspraken over God en de mensen waarmee hij de joodse godsdienst en samenleving van die tijd overhoop gooide. Gezegden die hem zowel losmaken van zijn joodse omgeving als van het gedachtegoed van zijn christelijke volgelingen.
  
-Een mens van vlees en bloed wordt hij er niet van. Hij blijft een “sprekend hoofd”, een hoeveelheid wijze woorden. Hooguit maakt dat van hem een rebel die eerder zou passen in ons huidige westerse leefklimaat dan in het Israël van de 1e eeuw.+Een mens van vlees en bloed wordt hij er niet van. Hij blijft een “sprekend hoofd”, een hoeveelheid wijze woorden. Hooguit maakt dat van hem een rebeldie eerder zou passen in ons huidige [[watispremodern_modern_postmodern#5. Wat is postmodern?|postmoderne]] leefklimaat dan in het Israël van de 1e eeuw.
  
 In de 19e eeuw waarschuwde Kohlbrugge al voor het doorknippen van de lijnen tussen het Oude Testament en het Nieuwe Testament.((Zie paragraaf [[hoechristenenhetoudetestamentlezen#2.1. Een Oudtestamentisch lied|2.1]].))  In de 19e eeuw waarschuwde Kohlbrugge al voor het doorknippen van de lijnen tussen het Oude Testament en het Nieuwe Testament.((Zie paragraaf [[hoechristenenhetoudetestamentlezen#2.1. Een Oudtestamentisch lied|2.1]].)) 
  
-Wanneer je in het Oude Testament slechts een puur historisch document ziet, stort het hele Bijbelse bouwwerk in elkaar. Over blijft dan slechts een Jezus waarmee je alle kanten op kunt.+Wanneer je in het Oude Testament slechts een puur historisch document ziet, stort het hele Nieuwe Testament in elkaar. Over blijven dan slechts een aantal “losse” uitspraken van Jezus.
  
  
Regel 289: Regel 292:
 In een tijd van mobieltjes en i-pads lijkt de Bijbel wel een fossiel uit een andere wereld. Het jongste gedeelte van dat boek is geschreven in de eerste eeuw van onze jaartelling. De rest is nog honderden jaren ouder. Die rest is het Oude Testament en dat staat dus het verst van onze tweets en whatsappberichtjes af. In een tijd van mobieltjes en i-pads lijkt de Bijbel wel een fossiel uit een andere wereld. Het jongste gedeelte van dat boek is geschreven in de eerste eeuw van onze jaartelling. De rest is nog honderden jaren ouder. Die rest is het Oude Testament en dat staat dus het verst van onze tweets en whatsappberichtjes af.
  
-Als we dat Oude Testament nog ter hand nemen, merken we direct dat het over heel primitieve mensen gaat. In de films die over hen gemaakt zijn, zien we ze in tenten wonen en met kudden vee door het land trekken. Hun alledaagse bezigheden worden regelmatig doorkruist door iets wonderbaarlijks. Dan laat hun God iets van zich horen, soms op een hele plastische manier+Als we dat Oude Testament nog ter hand nemen, merken we direct dat het over heel primitieve mensen gaat. In de films die over hen gemaakt zijn, zien we ze in tenten wonen en met kudden vee door het land trekken. 
  
-{{ youtube>jkK-l2bwwbA }} +Hun alledaagse bezigheden worden regelmatig doorkruist door iets wonderbaarlijks. Dan laat hun God iets van zich horen, soms op een hele plastische manier. Als wij nog in God geloven, stellen we Hem ons voor als een geest, dus wanneer Hij bij Abraham in een menselijke gedaante op bezoek komt, doet ons dat vreemd aan.(([[http://www.naardensebijbel.nl/?search-class=DB_CustomSearch_Widget-db_customsearch_widget&widget_number=preset-default&-0=vers&cs-booknr-1=1&cs-bijbelhoofdstuk-2=18&cs-versnummer-3=&cs-bijbelvers_v2-4=&search=Zoeken|Genesis 18]].))
-\\ +
-Als wij nog in God geloven, stellen we Hem ons voor als een geest, dus wanneer Hij bij Abraham in een menselijke gedaante op bezoek komt, doet ons dat vreemd aan.(([[http://www.naardensebijbel.nl/?search-class=DB_CustomSearch_Widget-db_customsearch_widget&widget_number=preset-default&-0=vers&cs-booknr-1=1&cs-bijbelhoofdstuk-2=18&cs-versnummer-3=&cs-bijbelvers_v2-4=&search=Zoeken|Genesis 18]].))+
  
-Ook aan de woorden die God dan zegt, kunnen we moeilijk wennen. Zo droeg Hij  Abraham op om zijn zoon aan Hem te offeren. Pas op het moment dat Abraham zijn mes hief om zijn op een altaar gelegde zoon de keel door te snijden, liet God opnieuw van zich horen. ‘//Steek je hand niet uit naar de jongen//,’ zei Hij, ‘//want nu wéét ik dat je ontzag hebt voor God//’.(([[http://www.naardensebijbel.nl/?search-class=DB_CustomSearch_Widget-db_customsearch_widget&widget_number=preset-default&-0=vers&cs-booknr-1=1&cs-bijbelhoofdstuk-2=22&cs-versnummer-3=1-19&cs-bijbelvers_v2-4=&search=Zoeken|Genesis 22:1-19]].))+Ook aan de woorden die God in dit soort verhalen zegt, kunnen we moeilijk wennen. Zo droeg Hij Abraham op om zijn zoon aan Hem te offeren. Pas op het moment dat Abraham zijn mes hief om zijn op een altaar gelegde zoon de keel door te snijden, liet God opnieuw van zich horen. ‘//Steek je hand niet uit naar de jongen//,’ zei Hij, ‘//want nu wéét ik dat je ontzag hebt voor God//’.(([[http://www.naardensebijbel.nl/?search-class=DB_CustomSearch_Widget-db_customsearch_widget&widget_number=preset-default&-0=vers&cs-booknr-1=1&cs-bijbelhoofdstuk-2=22&cs-versnummer-3=1-19&cs-bijbelvers_v2-4=&search=Zoeken|Genesis 22:1-19]].))
  
-Met Bijbelgedeelten waar God zich van een harde kant laat zien, hebben wij, //postmoderne// christenen, veel problemen. Ik denk bijvoorbeeld aan passages waarin God opdracht geeft om de overtreders van zijn regels op een voor ons barbaarse manier te straffen. Of aan passages waarin hij zijn volgelingen oorlog laat voeren met andere volkeren met de opdracht hen met vrouwen en kinderen uit te roeien. +Erger nog vinden we de Bijbelpassages waarin God opdracht geeft om de overtreders van Zijn regels op een voor ons barbaarse manier te straffen. Om nog maar te zwijgen over passages waarin Hij Zijn volgelingen oorlog laat voeren met andere volkeren met de opdracht hen met vrouwen en kinderen uit te roeien. 
  
-Deze Oudtestamentische God lijkt een heel andere God dan de Vader waar Jezus zo vertrouwelijk mee omgingDie God ervaren wij als een liefdevolle God. Over die God spreekt het Nieuwe Testament. Aan dat boek geven wij, //postmoderne// christenen dan ook massaal de voorkeur.+Zonder de oude kerkelijke uitlegtraditie kunnen we in dit soort passages maar moeilijk een geestelijke zin ontdekken. We blijven dan hangen bij “wat er staat” en zien er gemakkelijk aanwijzingen in dat de God van het Oude Testament niet deugt. 
 + 
 +Is deze Oudtestamentische God wel dezelfde als de Vader waar Jezus zo vertrouwelijk mee omgingDie laatste God ervaren wij als een liefdevolle God. Over die God spreekt het Nieuwe Testament. Aan dat boek geven wij, //postmoderne// christenendan ook massaal de voorkeur.
  
 We zijn weer bij het Marcionisme beland.((Zie paragraaf [[hoechristenenhetoudetestamentlezen#1.2. Een afgewezen boek|1.2]].))  We zijn weer bij het Marcionisme beland.((Zie paragraaf [[hoechristenenhetoudetestamentlezen#1.2. Een afgewezen boek|1.2]].)) 
Regel 339: Regel 342:
 Met Hebreeuws bedoel ik niet [[degeschiedenisvanhethebreeuws#6. Het Ivriet|Ivriet]]. Ivriet is wat er sinds de 19e eeuw van het Hebreeuws gemaakt is om in het moderne leven te kunnen functioneren.  Met Hebreeuws bedoel ik niet [[degeschiedenisvanhethebreeuws#6. Het Ivriet|Ivriet]]. Ivriet is wat er sinds de 19e eeuw van het Hebreeuws gemaakt is om in het moderne leven te kunnen functioneren. 
  
-Het Hebreeuws is de oorspronkelijke taal van het Oude Testament. Voorgangers van christelijke kerken leren dit “Bijbels Hebreeuws” op universiteiten, om in dat Oude Testament te kunnen achterhalen wat er echt staat. Ze merken dan hoe rijk die taal is, hoeveel bijbetekenissen een woord heeft die in de vertaling moeten wegvallen. +Het Hebreeuws is de oorspronkelijke taal van het Oude Testament. Voorgangers van christelijke kerken leren dit “Bijbels Hebreeuws” op universiteiten, om in dat Oude Testament te kunnen achterhalen wat er echt staat. Ze merken dan hoe rijk die taal is, hoeveel betekenissen een woord heeft die in de vertaling moeten wegvallen. 
  
 Toch is ook dit nog niet het [[hethebreeuws|Hebreeuws]] wat ik bedoel. In de universiteiten behandelen ze Hebreeuwse woordstammen als “black boxen”.((Zie [[231_poorten#3. Een “black box”|Een “black box”]].)) De oude joodse [[http://nl.wikipedia.org/wiki/Rabbijn|rabbijnen]] en [[weinrebendejoodseoverlevering#3. De Kabbala|kabbalisten]] maken die “black boxen” echter open. Zij kijken naar de letters waaruit die stammen bestaan. Al die letters hebben voor hen een eigen betekenis.  Toch is ook dit nog niet het [[hethebreeuws|Hebreeuws]] wat ik bedoel. In de universiteiten behandelen ze Hebreeuwse woordstammen als “black boxen”.((Zie [[231_poorten#3. Een “black box”|Een “black box”]].)) De oude joodse [[http://nl.wikipedia.org/wiki/Rabbijn|rabbijnen]] en [[weinrebendejoodseoverlevering#3. De Kabbala|kabbalisten]] maken die “black boxen” echter open. Zij kijken naar de letters waaruit die stammen bestaan. Al die letters hebben voor hen een eigen betekenis. 
Regel 347: Regel 350:
 Dit is natuurlijk ondoenlijk. Om er toch iets over te kunnen zeggen, hebben de joden er vele boeken over geschreven. Boeken die samen de [[weinrebendejoodseoverlevering|Joodse Overlevering]] vormen. In die boeken wordt niet alleen uitleg gegeven over de [[dehebreeuwsebijbel|Hebreeuwse Bijbel]], maar wordt ook beschreven hoe je op grond van die Bijbel je leven in kunt richten.  Dit is natuurlijk ondoenlijk. Om er toch iets over te kunnen zeggen, hebben de joden er vele boeken over geschreven. Boeken die samen de [[weinrebendejoodseoverlevering|Joodse Overlevering]] vormen. In die boeken wordt niet alleen uitleg gegeven over de [[dehebreeuwsebijbel|Hebreeuwse Bijbel]], maar wordt ook beschreven hoe je op grond van die Bijbel je leven in kunt richten. 
  
-Op de Hebreeuwse Bijbel is heel het joodse denken en leven gebaseerd. Zonder die Bijbel is er geen jodendom. [[http://nl.wikipedia.org/wiki/George_Steiner|George Steiner]] noemde het boek ‘//het vaderland van de joden//’.((Rabkin, Yakov M (2006) //In naam van de Thora. De geschiedenis van de antizionistische joden//, p. 182.)) Voor hem en de andere joden is het een wereld waarin ze kunnen leven.+Op de Hebreeuwse Bijbel is heel het joodse denken en leven gebaseerd. Zonder die Bijbel is er geen Jodendom. [[http://nl.wikipedia.org/wiki/George_Steiner|George Steiner]] noemde het boek ‘//het vaderland van de joden//’.((Rabkin, Yakov M (2006) //In naam van de Thora. De geschiedenis van de antizionistische joden//, p. 182.)) Voor hem en de andere joden is het een wereld waarin ze kunnen leven.
  
 Een goede joodse kennis van mij noemde de Bijbel zijn “draagbare thuis”. Buiten die Bijbel voelde hij zich nergens echt thuis, zei hij. Dat gevoel van thuisloosheid noemt de Bijbel “ballingschap”. In die “ballingschap” heb je woorden nodig die staan als een huis.  Een goede joodse kennis van mij noemde de Bijbel zijn “draagbare thuis”. Buiten die Bijbel voelde hij zich nergens echt thuis, zei hij. Dat gevoel van thuisloosheid noemt de Bijbel “ballingschap”. In die “ballingschap” heb je woorden nodig die staan als een huis. 
Regel 365: Regel 368:
 Het ging pas echt mis tussen het Oude Testament en de christenen toen ze stopten die te vergeestelijken. Toen zagen ze er alleen maar een oud geschiedenisboek in, precies wat ze de joden verweten. Het ging pas echt mis tussen het Oude Testament en de christenen toen ze stopten die te vergeestelijken. Toen zagen ze er alleen maar een oud geschiedenisboek in, precies wat ze de joden verweten.
  
-Mijns inziens kun je het Oude Testament maar op twee manieren uitleggen:+Mijns inziens kun je het Oude Testament op twee manieren uitleggen:
  
   - Door het aan de hand van de joodse traditie in het Hebreeuws te lezen.   - Door het aan de hand van de joodse traditie in het Hebreeuws te lezen.
Regel 386: Regel 389:
 Eerst was dat nog een mondeling gebeuren,((Zie [[http://www.naardensebijbel.nl/?search-class=DB_CustomSearch_Widget-db_customsearch_widget&widget_number=preset-default&-0=vers&cs-booknr-1=44&cs-bijbelhoofdstuk-2=2&cs-versnummer-3=42-42&cs-bijbelvers_v2-4=&search=Zoeken|Handelingen 2:42]], [[http://www.naardensebijbel.nl/?search-class=DB_CustomSearch_Widget-db_customsearch_widget&widget_number=preset-default&-0=vers&cs-booknr-1=46&cs-bijbelhoofdstuk-2=11&cs-versnummer-3=23-23&cs-bijbelvers_v2-4=&search=Zoeken|1 Korintiërs 11:23]] en [[http://www.naardensebijbel.nl/?search-class=DB_CustomSearch_Widget-db_customsearch_widget&widget_number=preset-default&-0=vers&cs-booknr-1=46&cs-bijbelhoofdstuk-2=15&cs-versnummer-3=3-3&cs-bijbelvers_v2-4=&search=Zoeken|1 Korintiërs 15:3]].)) maar om de woorden van en over Jezus te bewaren voor het nageslacht zijn ze opgeschreven. Zo is het Nieuwe Testament ontstaan.  Eerst was dat nog een mondeling gebeuren,((Zie [[http://www.naardensebijbel.nl/?search-class=DB_CustomSearch_Widget-db_customsearch_widget&widget_number=preset-default&-0=vers&cs-booknr-1=44&cs-bijbelhoofdstuk-2=2&cs-versnummer-3=42-42&cs-bijbelvers_v2-4=&search=Zoeken|Handelingen 2:42]], [[http://www.naardensebijbel.nl/?search-class=DB_CustomSearch_Widget-db_customsearch_widget&widget_number=preset-default&-0=vers&cs-booknr-1=46&cs-bijbelhoofdstuk-2=11&cs-versnummer-3=23-23&cs-bijbelvers_v2-4=&search=Zoeken|1 Korintiërs 11:23]] en [[http://www.naardensebijbel.nl/?search-class=DB_CustomSearch_Widget-db_customsearch_widget&widget_number=preset-default&-0=vers&cs-booknr-1=46&cs-bijbelhoofdstuk-2=15&cs-versnummer-3=3-3&cs-bijbelvers_v2-4=&search=Zoeken|1 Korintiërs 15:3]].)) maar om de woorden van en over Jezus te bewaren voor het nageslacht zijn ze opgeschreven. Zo is het Nieuwe Testament ontstaan. 
  
-Kerkvader [[http://nl.wikipedia.org/wiki/Justinus_de_Martelaar|Justinus de Martelaar]] noemt de Nieuwtestamentische geschriften ‘//gedenkschriften//’, herinneringsboeken, boeken om niet te vergeten wat Jezus gedaan en gezegd heeft.((Zie  J. Van Bruggen (2011) [[http://www.woordenwereld.net/Nader_Bekeken/Artikelen/PDF/Jaargang%2018%20nr%2005%20%28mei%202011%29/Thema%20-%20Het%20NT%20en%20de%20Apostolische%20geloofsbelijdenis%20%28J.%20van%20Bruggen%29.pdf|Het Nieuwe Testament en de Apostolische geloofsbelijdenis]].))+Kerkvader [[http://nl.wikipedia.org/wiki/Justinus_de_Martelaar|Justinus de Martelaar]] noemt de Nieuwtestamentische geschriften ‘//gedenkschriften//’, herinneringsboeken, boeken om niet te vergeten wat Jezus gedaan en gezegd heeft.((Zie  J. Van Bruggen (2011) //Het Nieuwe Testament en de Apostolische geloofsbelijdenis// in [[http://www.woordenwereld.nl/files/geregistreerd/NaderBekeken2011/NB%20mei%202011.pdf|Nader Bekeken, jaargang 18, nr 5]], p. 137-141.))
  
  
Regel 398: Regel 401:
 Andere documenten met vragen zijn: Andere documenten met vragen zijn:
  
-  * [[overwatjenietkuntzien|Over wat je niet kunt zien]] 
-  * [[overoudewoorden|Over oude woorden]] 
   * [[hoedebijbelisingedeeld|Hoe de Bijbel is ingedeeld]]   * [[hoedebijbelisingedeeld|Hoe de Bijbel is ingedeeld]]
 +  * [[nietlezenmaarkijken|Niet lezen maar kijken]]
 +  * [[overdereligies|Over de religies]]
 +  * [[overoudewoorden|Over oude woorden]]
 +  * [[overwatjenietkuntzien|Over wat je niet kunt zien]]