Lodebar

Site-hulpmiddelen

Gebruikershulpmiddelen

Spoor:

Welkom

Een woord vooraf

Om te beginnen

De vier vragen

De vier teksten

Het Hebreeuws

De Thorah

Alfabetisch overzicht

Thematisch overzicht

Nieuws van de site

Over de site

Over de schrijver

Over Lodebar

Verschillen

Dit geeft de verschillen weer tussen de geselecteerde revisie en de huidige revisie van de pagina.

Link naar deze vergelijking

Beide kanten vorige revisieVorige revisie
Volgende revisie		Vorige revisie
eenwoordvooraf [2014/09/22 14:56] – josquakeenwoordvooraf [2015/12/02 20:13] (huidige) – josquak
Regel 4: Regel 4:
 =====1. In dit woord vooraf==== =====1. In dit woord vooraf====
  
-In mijn [[welkom|welkomstpagina]] schreef ik dat mijn website over “de waarde van woorden” gaat. +In mijn [[welkom|welkomstpagina]] schreef ik dat mijn website over “de waarde van woorden” gaat. Omdat je dan nog niet veel weet, heb ik dit “woord vooraf” geschreven. 
- +
-Omdat je dan nog niet veel weet, heb ik dit “woord vooraf” geschreven. +
  
 In hoofdstuk [[eenwoordvooraf#2. Woorden|2]] leg ik uit wat woorden voor mijzelf betekenen. In hoofdstuk [[eenwoordvooraf#2. Woorden|2]] leg ik uit wat woorden voor mijzelf betekenen.
  
-In hoofdstuk [[eenwoordvooraf#3. Een schilderij uit 1947|3]] noem ik de belangrijkste elementen waaruit mijn website bestaat. Ik doe dat aan de hand van het schilderij van [[http://nl.wikipedia.org/wiki/Marc_Chagall|Marc Chagall]] uit 1947 dat op mijn welkomstpagina prijkt. Dat schilderij beschouw ik namelijk als een collage van mijn hele website.+In hoofdstuk [[eenwoordvooraf#3. Een schilderij uit 1947|3]] beschrijf ik het schilderij van [[http://nl.wikipedia.org/wiki/Marc_Chagall|Marc Chagall]] uit 1947 dat op mijn welkomstpagina prijkt. 
  
-In hoofdstuk [[eenwoordvooraf#4. Beginnen met lezen|4]] ga ik gedetailleerder in op de “hobbels” waar je tijdens het lezen op mijn website tegen aan kunt lopen. Ook verwijs ik daar naar vier “brugdocumenten” waarin ik [[eenwoordvooraf#4.2. Vragen|vragen]] bespreek die tijdens het lezen van mijn documenten in je op zouden kunnen komen.+Dat schilderij beschouw ik als een collage van mijn hele website. Aan de hand van het schilderij ga ik in hoofdstuk [[eenwoordvooraf#4. Wat betekent het schilderij voor mijn website?|4]] de belangrijkste onderdelen van mijn website langs. 
  
  
Regel 25: Regel 23:
 Woorden zijn er al meer dan genoeg.  Woorden zijn er al meer dan genoeg. 
  
-Het hele internet staat bomvol met woorden. Volgens het artikel [[http://www.deimel.nl/blog/hoe-groot-is-het-web-nu/|hoe groot is het internet nu]] bevat dat momenteel zo’n 300.000.000.000.000.000 bytes aan informatie. En die informatie dijt nog elk jaar uit. +Het hele internet staat bomvol met woorden. Volgens het tijdschrift //Science// bevatte dat in 2007 zo’n 300.000.000.000.000.000.000 [[http://nl.wikipedia.org/wiki/Byte|bytes]] aan informatie.((Zie [[http://www.technologybloggers.org/science/how-many-human-brains-would-it-take-to-store-the-internet|The size of the Internet and the human brain]].)) En die informatie dijt nog elk jaar uit.
  
 Wat voegt deze website daar dan nog aan toe? Wat voegt deze website daar dan nog aan toe?
Regel 63: Regel 61:
 Communicatie is dan nogal ingewikkeld. Communicatie is dan nogal ingewikkeld.
  
-Voor Cor Wielaard, mijn opa van moeders kant, was het echter heel duidelijk welke woorden er wáár waren en welke woorden niet. Woorden zijn wáár als ze de “tand des tijds” hadden doorstaan, als ze je iets blijvends te melden hadden. Voor hem waren dat geen mensenwoorden. Mensen zijn namelijk beperkt en ook hun leven is begrensd. De enige die niet beperkt is, is God. +Voor Cor Wielaard, mijn opa van moeders kant, was het echter heel duidelijk welke woorden er wáár waren en welke woorden niet. Woorden zijn wáár als ze de “tand des tijds” hadden doorstaan, als ze je iets blijvends te melden hadden. Voor hem waren dat geen mensenwoorden. Mensen zijn namelijk beperkt en ook hun leven is begrensd. De enige die niet beperkt is, is [[isgoddood|God]]. 
  
 In déze tijd twijfelen vele mensen aan het bestaan van God, maar in mijn opa’s tijd kwam dat nog niet zoveel voor. Hij en zijn tijdgenoten zagen God als een Wezen dat hen kon bevatten en omvatten maar door henzelf niet bevat of omvat kon worden. Om ons toch iets mee te delen, heeft dat grenzeloze Wezen aan enkele schrijvers in de oudheid een boek gedicteerd met “ware woorden”. In déze tijd twijfelen vele mensen aan het bestaan van God, maar in mijn opa’s tijd kwam dat nog niet zoveel voor. Hij en zijn tijdgenoten zagen God als een Wezen dat hen kon bevatten en omvatten maar door henzelf niet bevat of omvat kon worden. Om ons toch iets mee te delen, heeft dat grenzeloze Wezen aan enkele schrijvers in de oudheid een boek gedicteerd met “ware woorden”.
Regel 69: Regel 67:
 Dat boek met die “ware woorden” gaf mijn opa houvast. Dat waarschuwde hem voor verkeerde dingen en gaf hem troost als hij het moeilijk had. Dat boek met die “ware woorden” gaf mijn opa houvast. Dat waarschuwde hem voor verkeerde dingen en gaf hem troost als hij het moeilijk had.
  
-Dat boek was ook in zíjn tijd al heel oud en heette de “Bijbel”. In het lezen van en over die Bijbel stak mijn opa heel veel tijd. Thuis heb ik nog een [[http://nl.wikipedia.org/wiki/Statenvertaling|Statenbijbel]] van hem in de kast staan, compleet met kanttekeningen.+Dat boek was ook in zíjn tijd al heel oud en heette de “Bijbel”. In het lezen van en over die Bijbel stak mijn opa heel veel tijd. Thuis heb ik nog een [[http://nl.wikipedia.org/wiki/Statenvertaling|Statenbijbel]] van hem in de kast staan, compleet met kanttekeningen van Bijbelgeleerden uit de 17e eeuw.
  
 Van beroep was mijn opa [[http://nl.wikipedia.org/wiki/Glasblazer|glasblazer]], maar in de [[http://nl.wikipedia.org/wiki/Grote_Depressie|crisisjaren]] werd hij werkeloos en pakte hij elk werk aan dat hij krijgen kon. Toen de [[http://nl.wikipedia.org/wiki/Tweede_Wereldoorlog|Tweede Wereldoorlog]] aanbrak, moest hij de Duitse soldaten in de treinen van eten voorzien en toen hij eindelijk thuis kwam, was hij al ziek. Een ziekte waaraan hij een paar jaar later zou overlijden. Van beroep was mijn opa [[http://nl.wikipedia.org/wiki/Glasblazer|glasblazer]], maar in de [[http://nl.wikipedia.org/wiki/Grote_Depressie|crisisjaren]] werd hij werkeloos en pakte hij elk werk aan dat hij krijgen kon. Toen de [[http://nl.wikipedia.org/wiki/Tweede_Wereldoorlog|Tweede Wereldoorlog]] aanbrak, moest hij de Duitse soldaten in de treinen van eten voorzien en toen hij eindelijk thuis kwam, was hij al ziek. Een ziekte waaraan hij een paar jaar later zou overlijden.
  
-Mijn opa had dus best een moeilijk leven, maar de Bijbel hield hem overeind. Als hij daar niet in las, las hij de [[http://nl.wikipedia.org/wiki/Oudvader|oude schrijvers]] die er teksten en thema’s uit behandelden. ‘s Zondags zat hij tweemaal een uur in de kerkbank naar een preek te luisteren over diezelfde Bijbel en daar sprak dan weer over met zijn broer Ferd.+Mijn opa had dus best een moeilijk leven, maar de Bijbel hield hem overeind. Als hij daar niet in las, las hij de [[http://nl.wikipedia.org/wiki/Oudvader|oude schrijvers]] die er teksten en thema’s uit behandelden. ‘s Zondags zat hij tweemaal een uur in de kerkbank naar een preek te luisteren over diezelfde Bijbel en daar sprak hij dan weer over met zijn broer Ferd.
  
 De taal waarin hij las, sprak en dacht, was het [[http://www.kennislink.nl/publicaties/bijbelse-sporen-in-het-nederlands|Nederlands van de Statenvertaling]]. De taal waarin hij las, sprak en dacht, was het [[http://www.kennislink.nl/publicaties/bijbelse-sporen-in-het-nederlands|Nederlands van de Statenvertaling]].
Regel 81: Regel 79:
 Vóór de [[http://nl.wikipedia.org/wiki/Reformatie|Reformatie]] waren de Nederlanders allemaal [[http://nl.wikipedia.org/wiki/Rooms-katholieke_Kerk|Rooms-katholiek]]. Zij hadden de Latijnse Bijbel, de [[http://nl.wikipedia.org/wiki/Vulgaat|Vulgaat]]. Vóór de [[http://nl.wikipedia.org/wiki/Reformatie|Reformatie]] waren de Nederlanders allemaal [[http://nl.wikipedia.org/wiki/Rooms-katholieke_Kerk|Rooms-katholiek]]. Zij hadden de Latijnse Bijbel, de [[http://nl.wikipedia.org/wiki/Vulgaat|Vulgaat]].
  
-Als we nog verder teruggaan, naar de eerste christelijke generaties, komt de Griekse taal in het zicht. Hun Bijbel was de [[http://nl.wikipedia.org/wiki/Septuagint|Septuagint]].+En als we nog verder teruggaan, naar de eerste christelijke generaties, komt de Griekse taal in het zicht. Hun Bijbel was de [[http://nl.wikipedia.org/wiki/Septuagint|Septuagint]].
  
-Al die Bijbellezers en Bijbelluisteraars vormen samen de christelijke godsdienst, een godsdienst die al tweeduizend jaar bestaat en ook nu nog door heel veel mensen gepraktiseerd wordt.((1 op de 3 wereldbewoners is christen.)) Voor al die mensen is de Bijbel het boek van de waarheid.+Al die Bijbellezers en Bijbelluisteraars vormen samen de christelijke godsdienst, een godsdienst die al tweeduizend jaar bestaat en ook nu nog door heel veel mensen gepraktiseerd wordt.((1 op de 3 wereldbewoners is christen.)) 
  
 +Voor al die mensen is de Bijbel het boek van de [[bestaatwaarheid|waarheid]].
  
  
-====2.3. Het Hebreeuwse Woord==== 
  
-In het begin van de negentiger jaren kocht ik //De Bijbel als Schepping// van [[weinrebenwaarheid|Friedrich Weinreb]], een voor mij toen nog onbekende Joodse schrijver.+====2.3. Het Hebrééuwse Woord====
  
-In dat boek kwam ik in aanraking met de eeuwenoude joodse Bijbeluitleg. Weinreb, zelf een traditionele Jood, kon die traditie uitleggen op een manier die ook voor moderne westerlingen te volgen was. +De christelijke Bijbel bestaat uit twee delen, het Oude Testament en het Nieuwe Testament.
  
-Er ging een hele nieuwe wereld voor mij open. Een wereld waarin men las, sprak en dacht in het Hebreeuws, de taal waarin het oudste en grootste deel van de Bijbel oorspronkelijk geschreven is. Christenen noemen dat deel van de Bijbel het “Oude Testament en de Joden de “Tenach”. Op mijn website noem ik het de “Hebreeuwse Bijbel”.+Het [[hoedebijbelisingedeeld#3. Uit welke boeken bestaat het Nieuwe Testament?|Nieuwe Testament]] is verreweg het populairst onder christenen. Dat gaat over de persoon die voor christenen het allerbelangrijkste is, namelijk [[wieisjezus|Jezus]]. Het Oude Testament zien ze als een voorbereiding er op. Een voorbereiding die ze in de loop van de tijd steeds minder zijn gaan begrijpen.((Zie [[hoechristenenhetoudetestamentlezen|Hoe christenen het Oude Testament lezen]].))
  
-Weinreb behandelde het Hebreeuws heel anders dan de dominees en pastors die deze taal op de universiteit hebben geleerd.+Dat Oude Testament is oorspronkelijk in het [[hethebreeuws|Hebreeuws]] geschreven. Het is de Bijbel van de joden, de [[hoedebijbelisingedeeld#2. Uit welke boeken bestaat de Hebreeuwse Bijbel?|Hebreeuwse Bijbel]]. Eeuwenlang hebben de joden dit boek becommentarieerd. Wat er allemaal in die commentaren staat is voor christenen grotendeels onbekend. 
 + 
 +In het begin van de negentiger jaren ben ik voor het eerst met de joodse Bijbeluitleg in aanraking gekomen. Ik kocht toen //De Bijbel als Schepping// van [[weinrebenwaarheid|Friedrich Weinreb]], een voor mij toen nog onbekende joodse schrijver. Weinreb, zelf een traditionele jood, kon die traditie uitleggen op een manier die ook voor moderne westerlingen te volgen was.  
 + 
 +Vooral wat hij zei over het Hebreeuws was voor mij een eyeopener. Weinreb behandelde die taal heel anders dan de dominees en pastors die deze taal op de universiteit hebben geleerd.
  
 In de universiteit behandelen ze het Hebreeuws als een gewone taal waarvan je de woorden, de regels en de uitzonderingen uit je hoofd moet leren. Een rijke taal, dat wel, want de drieletterige stammen waaruit de meeste Hebreeuwse woorden bestaan, betekenen vaak meerdere dingen tegelijkertijd. In de universiteit behandelen ze het Hebreeuws als een gewone taal waarvan je de woorden, de regels en de uitzonderingen uit je hoofd moet leren. Een rijke taal, dat wel, want de drieletterige stammen waaruit de meeste Hebreeuwse woorden bestaan, betekenen vaak meerdere dingen tegelijkertijd.
  
-Weinreb ging echter verder. +Weinreb ging echter verder. Voor hem hadden de [[hethebreeuws#2. De letters van het Hebreeuws|letters]] waaruit de woorden en woordstammen waren opgebouwd zélf een betekenis. Ik ontdekte dat het Hebreeuws een hele rijke binnenkant heeft. Een binnenkant waarin alles met alles samenhangt.
  
-Voor hem hadden de letters waaruit de woorden en woordstammen waren opgebouwd zélf een betekenis. De betekenis van een Hebreeuws woord is niets anders dan een combinatie van de betekenissen van de letters waaruit dat woord bestaat. Als je hiervan uitgaat, ontdek je dat het Hebreeuws een hele rijke binnenkant heeft.  Een binnenkant waarin alles met alles samenhangt.+Daarbij gaat het ook nog om iets exacts. Elke Hebreeuwse letter heeft namelijk een getalswaarde. Daarom kunnen ze iets waars uitdrukken.
  
-Daarbij gaat het ook nog om iets exacts. Elke Hebreeuwse letter heeft namelijk een getalswaarde. Daarom kunnen ze iets waars uitdrukken. Dat maakt van het Hebreeuws een taal van waarheid, een taal waarin God ons, mensen, ware dingen mee kan delen.+Tot dan toe had ik geloofd dat alleen de wiskunde exact was. Woorden zijn slechts labels die wij, mensen, op de dingen plakken. Labels die nooit helemaal kunnen uitdrukken wat die dingen zijn. Labels waar iedereen ook nog eens zijn eigen gevoel bij heeft. 
 + 
 +Met het Hebreeuws werden de dingen echter zo duidelijk, dat ik de overtuiging kreeg dat het hier om een heel bijzondere taal ging. Ik ging begrijpen waarom de traditionele joden geloofden dat dit de taal van de waarheid is, de taal waarin God ons, mensen, waarheden mee kan delen.
  
 Ik las alle boeken en cursussen die van Weinreb verkrijgbaar waren en ging aan de hand daarvan opnieuw de Bijbel lezen. Ik kon nu onder de oppervlakte van de Nederlandse vertalingen kijken en deed de ene ontdekking na de andere. Ik las alle boeken en cursussen die van Weinreb verkrijgbaar waren en ging aan de hand daarvan opnieuw de Bijbel lezen. Ik kon nu onder de oppervlakte van de Nederlandse vertalingen kijken en deed de ene ontdekking na de andere.
  
-De Bijbel bleek een onuitputtelijke bron van wijsheid te zijn.+De Bijbel bleek een ongelofelijk wonder te zijn.
  
-Mijn opa las die Bijbel in zijn eigen taal en geloofde dat die Bijbel hem de waarheid zei. Nu bleek de taal van die Bijbel zélf met waarheid te maken te hebben. De woorden van die taal gaven mij namelijk een helder inzicht in mijzelf en in de werelden waarin ik leef. Een wereld die ik kan zien, horen, voelen en begrijpen en een wereld die ik niet kan zien, horen, voelen en begrijpen.+Mijn opa las die Bijbel in zijn eigen taal en geloofde dat die Bijbel hem de waarheid zei. Nu bleek de taal van die Bijbel zélf met waarheid te maken te hebben. 
  
-Ik kan natuurlijk niet proefondervindelijk bewijzen dat het Hebreeuws de “taal van de waarheid” is. Ik kan je alleen maar uitnodigen deze taal zelf te leren en in het “boek van de waarheid” op ontdekkingstocht te gaan. +De woorden van die taal gaven mij namelijk een helder inzicht in mijzelf en in de werelden waarin ik leef. Een wereld die ik kan zien, horen, voelen en begrijpen en een wereld die ik niet kan zien, horen, voelen en begrijpen.
  
-Daarvoor wil ik je op deze site handvaten geven.+Proefondervindelijk bewijzen kan ik dat natuurlijk niet. Ik kan je alleen maar uitnodigen de “taal van de waarheid” zelf te leren kennen en in het “boek van de waarheid” op ontdekkingstocht te gaan. Daarvoor wil ik je op deze site handvaten geven.
  
  
Regel 121: Regel 125:
 Eeuwenlang hebben de mensen in onze cultuur dat oude boek beleeft als een boek dat hun troost bood en hun leven zin gaf.  Eeuwenlang hebben de mensen in onze cultuur dat oude boek beleeft als een boek dat hun troost bood en hun leven zin gaf. 
  
-Echte troost en echte zin bedoel ik.  +Wat in het boek stond was waar, omdat het Wezen die dat boek dicteerde voor hen betrouwbaar was. Volgens de joden had Hij dat boek zelfs in een exacte taal laten opschrijven.
- +
-Wat in het boek stond was waar, omdat het Wezen die dat Boek dicteerde betrouwbaar was. Volgens de joden had Hij dat Boek zelfs in een exacte taal laten opschrijven.+
  
-Moderne wetenschappers geloven niet meer in zo’n exacte taal. Voor hen is alleen de wiskunde exact. Die wiskunde is daarom hún taal geworden, de taal waarin zij hun wetenschappelijke waarheden formuleren.+Voor moderne wetenschappers is alleen de wiskunde exact. Dat is hún taal, de taal waarin zij hun wetenschappelijke waarheden formuleren. Buiten die wiskunde, zeggen zij, is er niets bij voorbaat waar. Beweringen worden pas “harde feiten” als je ze proefondervindelijk kunt bewijzen. 
  
-Buiten die wiskunde is er niets bij voorbaat waar. Beweringen worden pas “harde feiten” als je ze proefondervindelijk kunt bewijzen. Van zulke “harde feiten” zal ik je een paar voorbeelden geven:+Van zulke “harde feiten” zal ik je een paar voorbeelden geven:
  
   * De aarde waarop ik leef, is een onbetekenend bolletje in een reusachtig heelal.   * De aarde waarop ik leef, is een onbetekenend bolletje in een reusachtig heelal.
Regel 151: Regel 153:
  
   * Een “onzichtbaar Wezen” mij, toen ik 16 was, op een warme juli-avond een ogenblik geliefkoosd heeft.((Zie [[overdeschrijver#Het eerste moment]].))   * Een “onzichtbaar Wezen” mij, toen ik 16 was, op een warme juli-avond een ogenblik geliefkoosd heeft.((Zie [[overdeschrijver#Het eerste moment]].))
-  * Het met de dood niet afgelopen is met ons.+  * Het na de dood niet afgelopen is met ons.
   * Alles wat er hier op aarde verkeerd is gegaan, rechtgezet zal worden.   * Alles wat er hier op aarde verkeerd is gegaan, rechtgezet zal worden.
  
Regel 167: Regel 169:
  
  
-====3.1. Wat betekent het schilderij?====+====3.1. Inleiding====
  
-Op mijn [[welkom|welkomstpagina]] laat ik het schilderij van de Joodse kunstenaar [[http://nl.wikipedia.org/wiki/Marc_Chagall|Marc Chagall]] zien, dat “de vallende engel” heet en voor mij zo’n beetje de samenvatting is van wat mijn website inhoudt.+Op mijn [[welkom|welkomstpagina]] laat ik het schilderij van de joodse kunstenaar [[http://nl.wikipedia.org/wiki/Marc_Chagall|Marc Chagall]] zien, dat “de vallende engel” heet en voor mij zo’n beetje de samenvatting is van wat mijn website inhoudt.
  
 In 1923 is hij aan dit schilderij begonnen en in 1947 heeft hij het voltooid. In 1923 is hij aan dit schilderij begonnen en in 1947 heeft hij het voltooid.
Regel 178: Regel 180:
  
 {{  chagall_vallende_engel.jpg?750 = |Dit schilderij uit 1947 is van Marc Chagall en heet “de vallende engel”.  }} {{  chagall_vallende_engel.jpg?750 = |Dit schilderij uit 1947 is van Marc Chagall en heet “de vallende engel”.  }}
 +
 +
 +
 +====3.2. De kleur van het gevoel====
  
 De roodgekleurde figuur is een engel die uit de hemel valt. De roodgekleurde figuur is een engel die uit de hemel valt.
Regel 183: Regel 189:
 De hemel is de Bijbelse plek waar God woont en engelen zijn wezens die samen met Hem deze harmonieuze plek bewonen. In dit geval gaat het om een engel die zélf god wilde zijn en daardoor zoveel chaos veroorzaakte dat God hem uit de hemel gooide. De hemel is de Bijbelse plek waar God woont en engelen zijn wezens die samen met Hem deze harmonieuze plek bewonen. In dit geval gaat het om een engel die zélf god wilde zijn en daardoor zoveel chaos veroorzaakte dat God hem uit de hemel gooide.
  
-Meer over deze figuur vind je in de Bijbelgedeelten [[http://www.biblija.net/biblija.cgi?m=Jesaja+14%3A4-20&id42=1&id17=1&id47=1&l=nl&set=10|Jesaja 14:4-20]] en [[http://www.biblija.net/biblija.cgi?m=Ezechi%EBl+28%3A1-19&id42=1&id17=1&id47=1&l=nl&set=10|Ezechiël 28:1-19]]. In beide gedeelten blijkt het om een aardse tiran te gaan.+Meer over deze figuur vind je in de Bijbelgedeelten [[http://www.naardensebijbel.nl/?search-class=DB_CustomSearch_Widget-db_customsearch_widget&widget_number=preset-default&-0=vers&cs-booknr-1=12&cs-bijbelhoofdstuk-2=14&cs-versnummer-3=4-20&cs-bijbelvers_v1-4=&search=Zoeken|Jesaja 14:4-20]] en [[http://www.naardensebijbel.nl/?search-class=DB_CustomSearch_Widget-db_customsearch_widget&widget_number=preset-default&-0=vers&cs-booknr-1=14&cs-bijbelhoofdstuk-2=28&cs-versnummer-3=1-19&cs-bijbelvers_v1-4=&search=Zoeken|Ezechiël 28:1-19]]. In beide gedeelten blijkt het om een aardse tiran te gaan.
  
 Het ligt voor de hand dat Chagall hier aan   [[http://nl.wikipedia.org/wiki/Adolf_Hitler|Hitler]] gedacht heeft. Hitler had namelijk de leiding bij de Nazi’s die zijn dorpsgenoten hebben vermoord.  Het ligt voor de hand dat Chagall hier aan   [[http://nl.wikipedia.org/wiki/Adolf_Hitler|Hitler]] gedacht heeft. Hitler had namelijk de leiding bij de Nazi’s die zijn dorpsgenoten hebben vermoord. 
Regel 201: Regel 207:
 Ook het verlangen van de Nazi’s naar een gemeenschap heeft iets romantisch. Nazi’s vatten die gemeenschap echter niet als een taalgemeenschap op, zoals de andere Romantici, maar als een zaak van [[http://nl.wikipedia.org/wiki/Blut_und_Boden|”Blut und boden”]].((Safranski, Rüdiger  (2009) //Romantiek. Een Duitse affaire//, p. 350.)) Ook het verlangen van de Nazi’s naar een gemeenschap heeft iets romantisch. Nazi’s vatten die gemeenschap echter niet als een taalgemeenschap op, zoals de andere Romantici, maar als een zaak van [[http://nl.wikipedia.org/wiki/Blut_und_Boden|”Blut und boden”]].((Safranski, Rüdiger  (2009) //Romantiek. Een Duitse affaire//, p. 350.))
  
-In zo’n gemeenschap hoorde wat ooit de wortels van de westerse cultuur had gevormd, echter niet thuis. + 
 + 
 +====3.3. Grootvaders klok, een Thorahrol en Jezus==== 
 + 
 +In een gemeenschap van Nazi’s hoorde wat ooit de wortels van de westerse cultuur had gevormd, echter niet thuis. 
  
 In Chagalls’ schilderij valt met de engel ook grootvaders klok naar beneden. Die klok staat voor de tijd van vroeger. Ook de boer linksboven, met zijn groene gezicht, valt naar beneden. Volgens Bartlema is groen bij Chagall de kleur van het nieuwe leven en de hoop. De boer heeft hier dus zijn hoop verloren.  In Chagalls’ schilderij valt met de engel ook grootvaders klok naar beneden. Die klok staat voor de tijd van vroeger. Ook de boer linksboven, met zijn groene gezicht, valt naar beneden. Volgens Bartlema is groen bij Chagall de kleur van het nieuwe leven en de hoop. De boer heeft hier dus zijn hoop verloren. 
Regel 207: Regel 217:
 Links onderaan probeert een chassidische Jood een Thorahrol in veiligheid te brengen.  Links onderaan probeert een chassidische Jood een Thorahrol in veiligheid te brengen. 
  
-Tegen zijn toenmalige partijgenoot Hermann Rauschning had Hitler gezegd dat ‘//de stenen tafelen van de berg Sinaï//’ hun ‘//geldigheid//’ hadden ‘//verloren//’ en dat ‘//het geweten een joodse uitvinding//’ was.((Safranski, Rüdiger  (2009) //Romantiek. Een Duitse affaire//, p. 366.)) De stenen tafelen zijn de platen waar de tien geboden, de Tien Woorden, op staan, die de kern van de //Thorah// vormen. Die Tien Woorden drukken uit wat liefde in Gods ogen is. +Tegen zijn toenmalige partijgenoot Hermann Rauschning had Hitler gezegd dat ‘//de stenen tafelen van de berg Sinaï//’ hun ‘//geldigheid//’ hadden ‘//verloren//’ en dat ‘//het geweten een joodse uitvinding//’ was.((Safranski, Rüdiger  (2009) //Romantiek. Een Duitse affaire//, p. 366.)) De stenen tafelen zijn de platen waar de tien geboden, de [[detienwoorden|Tien Woorden]], op staan, die de kern van de [[dethorah|Thorah]] vormen. Die Tien Woorden drukken uit wat liefde in Gods ogen is.  
 + 
 +Goddelijke liefde is onveranderlijke liefde. Menselijke liefde kan omslaan in haar tegengestelde. Bij Hitler is dat in extreme mate gebeurd. Zijn haat richtte hij vooral tegen de joden. Hij wilde van de hele joodse gemeenschap af, een gemeenschap die Chagall aan de onderkant van zijn schilderij weergaf met zijn geboorteplaats Vitebsk. 
 + 
 +En met het Jodendom liep natuurlijk ook het Christendom gevaar, want dat is daar op geënt. Maar omdat in die tijd vrijwel elke Duitser nog christen was, durfde Hitler dat niet hardop te zeggen.  
 + 
 +Chagall verbeeldde het Christendom aan de rechterkant van zijn schilderij als moeder Maria en haar kind Jezus en als de volwassen Jezus die aan het kruis hangt.
  
-Goddelijke liefde is onveranderlijke liefde. Menselijke liefde kan omslaan in haar tegengestelde. Bij Hitler is dat in extreme mate gebeurd. Zijn haat richtte hij vooral tegen de Joden. Hij wilde van de hele joodse gemeenschap af, een gemeenschap die Chagall aan de onderkant van zijn schilderij weergaf met zijn geboorteplaats Vitebsk. 
  
-En met het Jodendom liep natuurlijk ook het christendom gevaar, want dat is daar op geënt. Maar omdat in die tijd vrijwel elke Duitser nog christen was, durfde Hitler dat niet hardop te zeggen.  
  
-Chagall verbeeldde het christendom aan de rechterkant van zijn schilderij als moeder Maria en haar kind Jezus en als de volwassen Jezus die aan het kruis hangt.+====3.4. Gods aanwezigheid====
  
 De achtergrondkleur van Chagalls schilderij is zwart, maar af en toe duikt er ook iets anders op. Het opvallendst is de witte kleur van de Thorahrol, die volgens de joden het hart van de Bijbel vormt. Wit staat volgens Bartlema voor de aanwezigheid van God. De //Thorah// is namelijk het Woord van God en in dat Woord is God zélf aanwezig. De achtergrondkleur van Chagalls schilderij is zwart, maar af en toe duikt er ook iets anders op. Het opvallendst is de witte kleur van de Thorahrol, die volgens de joden het hart van de Bijbel vormt. Wit staat volgens Bartlema voor de aanwezigheid van God. De //Thorah// is namelijk het Woord van God en in dat Woord is God zélf aanwezig.
Regel 225: Regel 239:
 Het opvallendste stukje geel is het stierenhoofd onderaan het schilderij. De stier staat voor het offerdier in de tempel, de plaats waar God op deze aarde te vinden is.  Het opvallendste stukje geel is het stierenhoofd onderaan het schilderij. De stier staat voor het offerdier in de tempel, de plaats waar God op deze aarde te vinden is. 
  
-De stier bespeelt een viool, want een offergang gaat volgens de Bijbel met muziek gepaard.((Zie [[http://www.biblija.net/biblija.cgi?m=2+Kronieken+35%3A7-16&id42=1&id17=1&id47=1&l=nl&set=10|2 Kronieken 35:7-16]].)) De viool is blauw. Volgens Bartlema staat de blauwe kleur voor de Goddelijke vonk die in al het aardse te vinden is. Het gaat hier dus om Goddelijke muziek die op áárde door ménsen uitgevoerd wordt.+De stier bespeelt een viool, want een offergang gaat volgens de Bijbel met muziek gepaard.((Zie [[http://www.naardensebijbel.nl/?search-class=DB_CustomSearch_Widget-db_customsearch_widget&widget_number=preset-default&-0=vers&cs-booknr-1=39&cs-bijbelhoofdstuk-2=35&cs-versnummer-3=7-16&cs-bijbelvers_v1-4=&search=Zoeken|2 Kronieken 35:7-16]].)) De viool is blauw. Volgens Bartlema staat de blauwe kleur voor de Goddelijke vonk die in al het aardse te vinden is. Het gaat hier dus om Goddelijke muziek die op áárde door ménsen uitgevoerd wordt.
  
 Alle witte, gele en blauwe elementen in Chagalls schilderij hebben te maken met de Bijbel en de godsdienst en cultuur die daaromheen ontstaan is. Die fungeren voor hem als “lichtplekken” in de duisternis van de Nazitijd. Alle witte, gele en blauwe elementen in Chagalls schilderij hebben te maken met de Bijbel en de godsdienst en cultuur die daaromheen ontstaan is. Die fungeren voor hem als “lichtplekken” in de duisternis van de Nazitijd.
Regel 231: Regel 245:
  
  
-====3.2. Wat betekent het schilderij voor mijn website?====+=====4. Wat betekent het schilderij voor mijn website?===== 
 + 
 + 
 +====4.1. Romantische gevoelens====
  
 Op veel plaatsen in mijn website vind je afbeeldingen van schilderijen van Marc Chagall. Ik houd van de manier waarop hij Bijbelse onderwerpen uitbeeld. Niet plat realistisch en ook niet zweverig. Hemels maar toch aards. Op veel plaatsen in mijn website vind je afbeeldingen van schilderijen van Marc Chagall. Ik houd van de manier waarop hij Bijbelse onderwerpen uitbeeld. Niet plat realistisch en ook niet zweverig. Hemels maar toch aards.
  
-Chagalls schilderij “de vallende engel” krijgt in mijn website een ereplaats. In dat schilderijen zie ik zo’n beetje alle onderdelen van mijn website terugkomen.+Chagalls schilderij “de vallende engel” krijgt in mijn website een ereplaats. In dat schilderij zie ik zo’n beetje alle onderdelen van mijn website terugkomen.
  
 Natuurlijk heeft de vallende engel voor mij niet dezelfde betekenis als voor Chagall. Chagall leefde in een tijd dat het Nazisme uit de afgrond te voorschijn kwam en de Joden het ergste aandeed wat je kunt bedenken. Natuurlijk heeft de vallende engel voor mij niet dezelfde betekenis als voor Chagall. Chagall leefde in een tijd dat het Nazisme uit de afgrond te voorschijn kwam en de Joden het ergste aandeed wat je kunt bedenken.
Regel 267: Regel 284:
  
 Er is dus weer een Romantische engel ontstaan en die dreigt opnieuw te vallen. Er is dus weer een Romantische engel ontstaan en die dreigt opnieuw te vallen.
 +
 +
 +
 +====4.2. Vragen====
  
 De Franse schrijver [[http://nl.wikipedia.org/wiki/Michel_Houellebecq|Michel Houellebecq]] laat in zijn romans goed zien hoe ondermijnend Romantische gevoelens voor jezelf en je omgeving kunnen zijn.  De Franse schrijver [[http://nl.wikipedia.org/wiki/Michel_Houellebecq|Michel Houellebecq]] laat in zijn romans goed zien hoe ondermijnend Romantische gevoelens voor jezelf en je omgeving kunnen zijn. 
Regel 279: Regel 300:
  
 Het deel van mijn website dat over dit alles gaat, noem ik de [[deviervragen|vier vragen]].  Het deel van mijn website dat over dit alles gaat, noem ik de [[deviervragen|vier vragen]]. 
 +
 +
 +
 +====4.3. Lichtplekken====
  
 Mijn website gaat echter over veel meer dan de val van een Romantische engel. In het grootste deel ervan laat ik de vele “lichtplekken” zien die er ook in déze Romantische tijd nog zijn. Mijn website gaat echter over veel meer dan de val van een Romantische engel. In het grootste deel ervan laat ik de vele “lichtplekken” zien die er ook in déze Romantische tijd nog zijn.
Regel 288: Regel 313:
 Deze //alèf// staat voor de éénheid, die God is. In de verwarring van de Romantische gevoelens staat alles op losse schroeven. Het éne, waar de //alèf// voor staat, is dan een baken in zee. Deze //alèf// staat voor de éénheid, die God is. In de verwarring van de Romantische gevoelens staat alles op losse schroeven. Het éne, waar de //alèf// voor staat, is dan een baken in zee.
  
-De //alèf// is het uitgangspunt van de hele Hebreeuwse taal, een taal die ik als de taal van de waarheid beschouw. Een behoorlijk deel van mijn website besteed ik aan de uitleg van dit Hebreeuws. +De //alèf// is het uitgangspunt van de hele Hebreeuwse taal, een taal die ik, zoals ik al schreef, als de taal van de waarheid beschouw. Een behoorlijk deel van mijn website besteed ik aan de uitleg van dit Hebreeuws. 
  
 In hoofdstuk [[thematischoverzichtvandesite#5. Documenten over de Hebreeuwse taal|5]] van mijn document “Thematisch overzicht van de site” bespreek ik in het kort alle documenten die bij dit deel van mijn website horen. In hoofdstuk [[thematischoverzichtvandesite#5. Documenten over de Hebreeuwse taal|5]] van mijn document “Thematisch overzicht van de site” bespreek ik in het kort alle documenten die bij dit deel van mijn website horen.
  
-Ten //tweede// de witte Thorahrol. De //Thorah// is voor mij net als voor de Joden de kern van de Bijbel. Een behoorlijk gedeelte van mijn website reserveer ik voor de uitleg daarvan. Ik ga daarbij uit van de Hebreeuwse grondtekst.+Ten //tweede// de witte Thorahrol. De //Thorah// is voor mij net als voor de joden de kern van de Bijbel. Een behoorlijk gedeelte van mijn website reserveer ik voor de uitleg daarvan. Ik ga daarbij uit van de Hebreeuwse grondtekst.
  
 De rest van de Hebreeuwse Bijbel is om die //Thorah// heen gebouwd. Ook daar besteed ik op mijn website aandacht aan.  De rest van de Hebreeuwse Bijbel is om die //Thorah// heen gebouwd. Ook daar besteed ik op mijn website aandacht aan. 
Regel 298: Regel 323:
 In hoofdstuk [[thematischoverzichtvandesite#6. Documenten over de Hebreeuwse Bijbel|6]] van mijn document “Thematisch overzicht van de site” bespreek ik in het kort alle documenten die bij dit deel van mijn website horen. In hoofdstuk [[thematischoverzichtvandesite#6. Documenten over de Hebreeuwse Bijbel|6]] van mijn document “Thematisch overzicht van de site” bespreek ik in het kort alle documenten die bij dit deel van mijn website horen.
  
-Ten //derde// de gekruisigde Jezus, de hoofdpersoon van het Nieuwe Testament en van het christendom. +Ten //derde// de gekruisigde Jezus, de hoofdpersoon van het Nieuwe Testament en van het Christendom. 
  
-Volgens het Nieuwe Testament is Jezus het vleesgeworden woord, de //Thorah// die vlees en bloed geworden is. De //Thorah// en Jezus zijn dus niet te scheiden. En volgens datzelfde Nieuwe Testament is Jezus een Jood. Dat betekent dat ook Jodendom en christendom niet te scheiden zijn. +Volgens het Nieuwe Testament is Jezus het vleesgeworden woord, de //Thorah// die vlees en bloed geworden is. De //Thorah// en Jezus zijn dus niet te scheiden. En volgens datzelfde Nieuwe Testament is Jezus een jood. Dat betekent dat ook Jodendom en Christendom niet te scheiden zijn. 
  
 Over Jezus wil ik in mijn website nog diverse documenten schrijven. En van het Nieuwe Testament wil ik vooral het //Evangelie volgens Matteüs// behandelen, het evangelie dat in de oude christelijke kerk het meest geciteerd werd. Over Jezus wil ik in mijn website nog diverse documenten schrijven. En van het Nieuwe Testament wil ik vooral het //Evangelie volgens Matteüs// behandelen, het evangelie dat in de oude christelijke kerk het meest geciteerd werd.
Regel 310: Regel 335:
 In de Bijbel vind je een boekje dat helemaal over Goddelijke liefde gaat, namelijk het Hooglied. Ook over dat boekje wil ik op mijn site schrijven. In de Bijbel vind je een boekje dat helemaal over Goddelijke liefde gaat, namelijk het Hooglied. Ook over dat boekje wil ik op mijn site schrijven.
  
-Elk van deze //vijf// “lichtpunten” hebben op de één of andere manier te maken met dat oude Boek dat ik door Weinreb herontdekt heb. 
  
-Dat Boek, die Bijbel, wil ik opnieuw onder de aandacht brengen. In alle veranderingen van deze tijd hebben we haar waarheden mijns inziens hard nodig. Alleen al omdat ze ons antwoorden bieden op de vragen “wie we zijn” en “waarom we er zijn”.+ 
 +====4.4. Een oud Boek==== 
 + 
 +Elk van deze //vijf// “lichtpunten” hebben op de één of andere manier te maken met dat oude boek dat ik door Weinreb herontdekt heb. 
 + 
 +Dat boek, die Bijbel, wil ik opnieuw onder de aandacht brengen. In alle veranderingen van deze tijd hebben we haar waarheden mijns inziens hard nodig. Alleen al omdat ze ons antwoorden bieden op de vragen “wie we zijn” en “waarom we er zijn”.
  
 Ik pleit niet voor een terugkeer naar een premoderne tijd, als dat al zou kunnen. Ik pleit ervoor om de Bijbel mee te nemen in ons leven en haar niet monddood te maken door onze moderne waarheden en postmoderne twijfels. Ik pleit niet voor een terugkeer naar een premoderne tijd, als dat al zou kunnen. Ik pleit ervoor om de Bijbel mee te nemen in ons leven en haar niet monddood te maken door onze moderne waarheden en postmoderne twijfels.
Regel 335: Regel 364:
  
 De //vier teksten// kun je in zekere zin beschouwen als antwoorden op de //vier vragen//. In zekere zin zeg ik, want hier valt natuurlijk niets te bewijzen. En in de wereld van je gevoelens blijven de //vier vragen// sowieso bestaan. De //vier teksten// kun je in zekere zin beschouwen als antwoorden op de //vier vragen//. In zekere zin zeg ik, want hier valt natuurlijk niets te bewijzen. En in de wereld van je gevoelens blijven de //vier vragen// sowieso bestaan.
- 
- 
- 
-=====4. Beginnen met lezen===== 
- 
- 
-====4.1. Moeilijkheden==== 
- 
-In de vorige hoofdstukken heb ik uitgelegd waar mijn website over gaat en wat de belangrijkste onderdelen ervan zijn. 
- 
-Nu iets over de documenten zelf. 
- 
-Mijn website bestaat uit documenten die behoorlijk wat van de lezer vergen: 
- 
-  * Veel documenten tellen op een pdf-je 20 à 30 pagina’s. 
-  * In elk document wordt vele malen verwezen naar documenten in of buiten de website. 
-  * Sommige documenten kun je niet goed begrijpen voordat je andere documenten gelezen hebt. 
- 
-Je komt dus in een soort netwerk terecht, een netwerk waarvan je niet weet waar het begint en waar het ophoudt. 
- 
-De moeilijkst toegankelijke documenten van mijn website zijn waarschijnlijk mijn documenten over de [[detienwoorden|Tien Woorden]]. Daarin heb ik de Tien Woorden woord voor woord vanuit het Hebreeuws behandeld. Ik bedoel dan niet het Hebreeuws dat je op de universiteit kunt leren, maar het Hebreeuws van de oude joodse Bijbeltraditie. 
- 
-Om dát Hebreeuws te leren hoef je geen vreemde woordjes, regels en uitzonderingen uit je hoofd te leren. Het is meer een kwestie van begrijpen. In dát Hebreeuws heeft alles namelijk een betekenis. En al die betekenissen vormen samen een strikt logisch systeem.  
- 
-Als je dat eenmaal ziet, gaan er allerlei deuren voor je open. Dan duurt het niet lang meer voordat je met behulp van een Hebreeuws woordenboekje en een Bijbelprogramma op internet zelfstandig de Bijbel in de grondtekst kunt lezen.  
- 
-Je hoeft dus geen studiebol te zijn met een talenknobbel om Hebreeuws te leren. De moeilijkheid zit ergens anders. Het moeilijke van deze documenten is dat je een hele nieuwe wereld binnen moet gaan. 
- 
-Om je te helpen in die wereld te komen, heb ik allerlei verduidelijkende documenten geschreven: 
- 
-  - Documenten over Weinreb.((Zie [[thematischoverzichtvandesite#5.5. Documenten over Friedrich Weinreb|Documenten over Friedrich Weinreb]].)) 
-  - Documenten over het Hebreeuws.((Zie [[thematischoverzichtvandesite#5. Documenten over de Hebreeuwse taal|Documenten over de Hebreeuwse taal]].)) 
-  - Documenten over de Hebreeuwse Bijbel in het algemeen en de //Thorah// in het bijzonder.((Zie [[thematischoverzichtvandesite#6. Documenten over de Hebreeuwse Bijbel|Documenten over de Hebreeuwse Bijbel]].)) 
- 
-De //eerste// soort documenten geven je informatie over Weinreb. 
- 
-In paragraaf [[eenwoordvooraf#2.3. Het Hebreeuwse Woord|2.3]] schreef ik dat ik Hebreeuws geleerd heb van Weinreb. Het gaat dan om het Hebreeuws van de oude Joodse Rabbijnen en Kabbalisten. De geschriften van die Rabbijnen en Kabbalisten vormen samen de “Joodse Overlevering”, de traditionele joodse Bijbeluitleg.  
- 
-In zijn eigen geschriften probeert Weinreb die Bijbeluitleg voor ons moderne mensen begrijpelijk te maken. Dat vergt vaak wél een omslag in ons denken. Tegenwoordig lezen wij de Bijbel veelal als een verslag van wat heel lang geleden in een ver land gebeurd is. Weinreb leest de Bijbel echter als een blauwdruk van wie wijzelf zijn en wat de zin is van ons leven hier. Als je de omslag eenmaal gemaakt hebt, komt de Bijbel veel dichter bij je. Het wordt dan een Boek dat jou persoonlijk aangaat. 
- 
-De //tweede// soort documenten vormen samen een cursus om Hebreeuws te leren zoals Weinreb dat mij geleerd heeft.  
- 
-Met behulp van dat Hebreeuws kun je veel dieper in de Bijbeltekst duiken dan met een vertaling. Vertalingen, hoe goed ze ook zijn, laten alleen maar de oppervlakte, het “beeldverhaal”, van de Bijbeltekst zien. 
- 
-Om je Hebreeuws te leren, heb ik allerlei documenten geschreven. Het hoofddocument heet het [[hethebreeuws|Hebreeuws]]. Van daaruit kun je via linken allerlei bijdocumenten bezoeken. Van die bijdocumenten zijn met name het document de [[degrammaticavanhethebreeuws|grammatica van het Hebreeuws]] en de documenten over de 22 Hebreeuwse letters belangrijk. 
- 
-De //derde// soort documenten gaan over de Hebreeuwse Bijbel in het algemeen en de //Thorah// in het bijzonder.  
- 
-Vanuit mijn document de [[dethorah|Thorah]] kun je via linken naar de bijdocumenten komen, die ik over delen van de //Thorah// geschreven heb. 
- 
-In die documenten leg ik Hebreeuwse woorden uit die een sleutelrol in dat Bijbelgedeelte hebben. Daarmee probeer ik licht te geven op waar het in dat Bijbelgedeelte eigenlijk over gaat.  
- 
-Al de documenten samen vormen de context van de [[detienwoorden|Tien Woorden]]. Die Tien Woorden kun je namelijk beschouwen als de kern van de //Thorah// en van de hele Hebreeuwse Bijbel. 
- 
-Met behulp van deze //drie// soorten documenten kun je de documenten over deze Tien Woorden hopelijk een stuk beter begrijpen. 
- 
-In de volgende afbeelding vat ik dat alles nog eens samen: 
- 
-{{  ronddetienwoorden.png?530  }} 
- 
- 
- 
-====4.2. Vragen==== 
- 
-Zelfs als je al die documenten op elkaar betrekt, blijven de Tien Woorden een moeilijk toegankelijk deel van mijn website.  
- 
-Dat komt denk ik vooral om alles zo nieuw is. 
- 
-Om deze en andere documenten op mijn website toegankelijker te maken, heb ik een aantal “brugdocumenten” geschreven. In deze “brugdocumenten” bespreek ik een aantal vragen die tijdens het lezen van mijn documenten in je op kunnen komen. Na het lezen van deze “brugdocumenten’ hoop ik dat je meer vertrouwd raakt met de wereld van mijn website. 
- 
-Het gaat om de volgende documenten: 
-  - [[overwatjenietkuntzien|Over wat je niet kunt zien]]. 
-  - [[overoudewoorden|Over oude woorden]]. 
-  - [[overhetbijbellezen|Over het Bijbellezen]]. 
-  - [[overdebijbeltaal|Over de Bijbeltaal]]. 
- 
-In het document [[overwatjenietkuntzien|Over wat je niet kunt zien]] bespreek ik de volgende vragen: 
- 
-  - [[overwatjenietkuntzien#1. Waarom kom je in de site zo vaak het woordje God tegen?|Waarom kom je op de site zo vaak het woordje God tegen?]] 
-   - [[overwatjenietkuntzien#2. Hoe kun je over God iets te weten komen?|Hoe kun je over God iets te weten komen?]] 
-  - [[overwatjenietkuntzien#3. Is er iets in onszelf dat op God betrokken is?|Is er iets in onszelf dat op God betrokken is?]] 
-  - [[overwatjenietkuntzien#4. Wat kunnen wij hier begrijpen van de woorden van God?|Wat kunnen wij hier begrijpen van de woorden van God?]] 
- 
-In het document [[overoudewoorden|Over oude woorden]] bespreek ik de volgende vragen: 
- 
-  - [[overoudewoorden#1. Wat hebben we nu nog aan oude woorden?|Wat hebben we nu nog aan oude woorden?]] 
-  - [[overoudewoorden#2. Kan een oud boek als de Bijbel je nu nog raken?|Kan een oud boek als de Bijbel je nu nog raken?]] 
-  - [[overoudewoorden#3. Bestaat er zoiets als een christelijke traditie?|Bestaat er zoiets als een christelijke traditie?]] 
-  - [[overoudewoorden#4. Wat is de Joodse Overlevering?|Wat is de Joodse Overlevering?]] 
-  - [[overoudewoorden#5. Zijn woorden sowieso niet uit de tijd?|Zijn woorden sowieso niet uit de tijd?]] 
- 
-Het document [[overhetbijbellezen|Over het Bijbellezen]] en het document [[overdebijbeltaal|Over de Bijbeltaal]] met de bijbehorende vragen moet ik nog schrijven. 
  

Paginahulpmiddelen

eenwoordvooraf.1411390573.txt.gz · Laatst gewijzigd: 2014/09/22 14:56 door josquak